Kliknij w obrazek i dowiedz się, co dzień po dniu działo się w czasie Powstania Warszawskiego:
Upadek Mokotowa
Niemcy coraz skuteczniej łamią opór powstańców na Mokotowie. Bronią się stanowiska w Al. Niepodległości na odcinku od ul. Ursynowskiej do Różanej. Oddziały z batalionu "Olza" i "Bałtyk" przedarły się do parku Dreszera. Bronią się pozycje przy ul. Belgijskiej i Dolnej. Przy budynku centrali telefonicznej, u zbiegu ul. Szustra (ob. Dąbrowskiego) i Wiśniowej, podczas walki ginie łączniczka Pułku Armii Krajowej "Baszta" Katarzyna Zofia Borowińska, ps. Kasia.
Śmierć "Mewy"
Przy al. Niepodległości 117/119 Niemcy mordują rannych i pielęgniarki z punktu sanitarnego AK w piwnicy budynku. Wśród ofiar była plut. Ewa Matuszewska, ps. Mewa, komendantka służby sanitarnej Batalionu AK "Olza", pilotka szybowcowa, przybrana córka gen. bryg. pil. Ludomiła Rayskiego, dowódcy lotnictwa wojskowego.
W piwnicach zostało jeszcze kilku rannych. Ci, którzy mogli się wycofać, wycofywali się i mówili: "Zostali tylko ciężko ranni. Dwóch, jeden z nich miał obie nogi urwane". Żołnierze mówili: "Ewa, uciekaj z nami, punkt już nie jest do obrony. Niemcy już podchodzą tuż-tuż, zaraz wkroczą do tej piwnicy!". Ona powiedziała: "Nie, ja zostaję". Została i została zastrzelona - wspominał ppor. Kazimierz Grzybowski z "Baszty" śmierć Ewy Matuszewskiej.
Ewa Matuszewska, sanitariuszka. Źr. Wikipedia/domena publiczna
Podczas ekshumacji w maju 1945 roku odkryto, że Ewa Matuszewska trzymała w dłoni nierozwinięty bandaż.
"Mewa" pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Virtuti Militari. Jej pseudonim pochodził od nazwy szybowca, na którym przed wojną wykonywała loty treningowe.
W egzekucji zginęli także m.in. kpr. Ryszard Stankiewicz, ps. Puchacz i Witold Wetta-Gorzkowski, ps. Dzik.
13:03 Dni Walczącej Stolicy, 26.09.mp3 - Nad ranem rozpoczyna się ewakuacja Mokotowa - wspomnienia m.in. ppr. Jerzego Stefana Stawińskiego, ps. Łącki z pułku "Baszta". Cykl "Dni Walczącej Stolicy" Władysława Bartoszewskiego. (RWE, 1984)
Ewakuacja kanałami
Tego dnia w innej egzekucji na Mokotowie, przy ul. Czeczota, ginie wykładowca ekonomii rolnej, profesor Politechniki Lwowskiej, Uniwersytetu Wileńskiego i SGGW w Warszawie prof. Wacław Cezary Ponikowski. W wielu innych punktach Mokotowa Niemcy rozstrzeliwują cywilów i jeńców.
Wieczorem Niemcy zajmują ul. Woronicza aż do Kazimierzowskiej. Powstańcy blokują atak niemiecki od ul. Bałuckiego w stronę Wiktoriańskiej.
Od wczesnych godzin rannych trwa ewakuacja kanałami oddziałów z Mokotowa. Do włazu przy ul. Wiktoriańskiej pierwsi wchodzą ranni z oddziałów "Radosława" oraz 30 powstańców z Polskiej Armii Ludowej. Muszą jednak zawrócić, bo kanał jest zasypany. Udało im się wyjść inną drogą, zaczynając od włazu na ul. Szustra (obecnie Dąbrowskiego).
Zobacz i posłuchaj o kanałach - podziemnych trasach powstańców:
02:25 A47884 26.09 Powstancze kalendarium_1326514_1.mp3 - Droga z jednej dzielnicy do drugiej, z pozoru krótka i łatwa, okazała się szczytem ludzkich możliwości - były tam nieczystości, szczury, zwłoki. (PR, 2014)
02:24 09 26 wrzesnia.mp3 - Pierwszy raz w życiu byłem w kanałach. Niemcy zorientowali się, że tam jesteśmy - wspomniał Lesław Bartelski ps. Saski. (Archiwum PR)
Dramat cywilów
Tego dnia ostrzał ciężkiej artylerii szczególnie dotkliwie dokucza ludności i powstańcom na Żoliborzu i w Śródmieściu. W Śródmieściu, przy ul. Łuckiej przedstawiciele Armii Krajowej omawiają z parlamentariuszami niemieckimi warunki kapitulacji.
Z depeszy do Londynu Stefana Korbońskiego, dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu: "Na podstawie konferencji, jaką miałem wczoraj z lokalnymi Delegatami, stwierdzam, że wśród ludności szerzy się głód. Cała pszenica została już rozdzielona, a pozostałość 60 ton jęczmienia rozdzielana jest obecnie. Nie ma żadnych rezerw. Ludność je już psy [...]".
Zobacz i posłuchaj o życiu codziennym w Powstaniu Warszawskim:
Od godz. 16 do 18 następuje zawieszeni broni, aby umożliwić wyjście z Mokotowa cywilów. Tych, którzy wychodzą, Niemcy gromadzą na terenie Wyścigów na Służewcu. W jego trakcie Mokotów opuszcza ponad 9 tys. cywilów.
im
