KL Plaszow (KL z niem. Konzentrationslager, pol. obóz koncentracyjny) był początkowo niewielkim obozem pracy przeznaczonym dla około 2 tysięcy więźniów. Utworzono go w październiku 1942 roku na terenie dwóch krakowskich cmentarzy żydowskich położonych w dzielnicy Płaszów.
Obóz przeznaczony był dla Żydów zdolnych do pracy, którzy do tej pory zamknięci byli w gettach: krakowskim (zlokalizowanym w dzielnicy Podgórze, a nie jak jest to przedstawione w filmie "Lista Schindlera" Steven Spielberga na Kazimierzu) i tarnowskim oraz dla tych, którzy zasiedlali podkrakowskie miejscowości, takie jak Wieliczka czy Brzesko. W obozie byli też Żydzi z Węgier i Słowacji oraz Polacy.
German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny
W styczniu 1944 roku, w związku z likwidacją getta krakowskiego, KL Plaszow przekształcono w obóz koncentracyjny. Zwiększono też znacznie jego obszar i liczbę więźniów.
- Szacuje się, że przez obóz przeszło od 25. do 35. tysięcy więźniów – relacjonowała dr Martyna Grądzka-Rejak, historyk, judaista w rozmowie z Katarzyną Kobylecką w audycji Polskiego Radia.
28:53 laureatka programu start - martyna grądzka-rejak___v2017011928_tr_0-0_141990880322a182[00].mp3 "Kraków miał być miastem modelowym, czyli oczyszczonym z Żydów" - rozmowa Katarzyny Kobyleckiej z historykiem dr Martyną Grądzką - Rejak na temat sytuacji Żydów w okupowanym Krakowie w audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej". (PR, 1.09.2017)
Sytuacja kobiet
Praca przymusowa w obozie w Płaszowie była szczególnie ciężka dla więzionych tam kobiet, które zmuszone były do pracy w kamieniołomach, w tym do ciągnięcia wózków wypełnionych kamieniami, co było zdecydowanie ponad ich siły.
- Jeżeli chodzi o historię KL Plaszow, to tam widać, przez jakie piekło przechodziły kobiety i to było piekło, które zgotowali im tak naprawdę ich współwięźniowie – Katarzyna Kobylecka komentowała kwestię licznych gwałtów, których więźniarki doświadczały na ogół ze strony Żydów, którzy często wywodzili się z grupy więźniów tak zwanych funkcyjnych.
Pamięci Polaków Ratujących Żydów - zobacz serwis historyczny
Zagłada
W Płaszowie miały zostać wybudowane komory gazowe, jednak planu tego ostatecznie nie zrealizowano. Zamiast tego mordowano poprzez rozstrzelanie na terenie samego obozu. Według relacji świadków miejsce kaźni było stale widoczne dla pracujących więźniów.
Poza tym wysyłano też transporty Żydów do obozu zagłady Auschwitz–Birkenau.
Jesienią 1944 roku, w związku ze zbliżającym się frontem wschodnim, Niemcy ewakuowali większość więźniów do obozów na terenie Rzeszy: Dachau i Buchenwaldu. Pozostała niewielka grupa przebywała na terenie obozu do stycznia 1945 roku. Nie skończyły się jednak transporty do komór gazowych. W dniu 14 stycznia 1945 roku ostatnia grupa więźniów wyruszyła pieszo do Auschwitz–Birkenau.
az/im
