Giedymin. Kim był twórca potęgi Litwy? To za czasów Giedymina - świętujące w tym roku 700-lecie - Wilno stało się stolicą Wielkiego Księstwa Litewskiego, a terytorium państwa zwiększyło się o ponad połowę. - We współczesnej pamięci historycznej na Litwie jest to najważniejszy władca obok Mendoga i Witolda - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Kamil Frejlich, kierownik Działu Badań w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Zobacz więcej na temat: Litwa Wielkie Księstwo Litewskie
Cesarzowa Sisi - dramatyczne życie pięknej buntowniczki W tym roku mija 125. rocznica zabójstwa cesarzowej Elżbiety - żony Franciszka Józefa I, władcy Austro-Węgier. Elżbieta, zwana powszechnie Sisi, to jedna z najpiękniejszych kobiet swojej epoki, ale jej życie - choć dla wielu bajkowe - pełne było tragicznych wydarzeń. Zobacz więcej na temat: Austria Wiedeń
Katastrofa Titana. Ekspert: "Gdy pojawia się słabość konstrukcji, wszystko może runąć" - Na ogół takie statki są zbudowane w kształcie kuli, taka sfera, wykonana z tytanu, jest niesłychanie odporna. Natomiast pan Rush przeciął tę sferę na pół i pomiędzy te półkule wstawił walec po to, żeby zmieścili się tam pasażerowie, z których każdy zapłaci ćwierć miliona dolarów - mówi w Programie 1 Polskiego Radia Marcin Jamkowski, podróżnik, nurek, fotograf, wiceprezes Oddziału Polskiego The Explorers Club. Zobacz więcej na temat: archeologia mumie Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
"Jest to zadziwiający kraj". Różnorodność Indii oczami prof. Joanny Jurewicz Jako nastolatka zafascynowała się filozofią indyjską i postanowiła, że naukowo chce badać idee zawarte w najstarszych sanskryckich tekstach. Bohaterką audycji była prof. Joanna Jurewicz - kierownik Katedry Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego UW, indolog, lingwistka kognitywna, tłumaczka, poetka. Zobacz więcej na temat: Indie filozofia
Prześwietlanie mumii. Czego można się dowiedzieć dzięki takim badaniom? Prześwietlanie mumii to stosunkowo nowa metoda, dająca nadzwyczajne efekty. Na wystawie "Tajemnicza dama. Studia i perspektywy" można zapoznać się z wynikami badań, którym zostały poddane dwie egipskie mumie z polskich zbiorów. Ekspozycja prezentowana jest w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu. Zobacz więcej na temat: archeologia mumie Muzeum Archeologiczne w Poznaniu
Nagroda im. Benedykta Polaka. Poznaliśmy nazwiska tegorocznych laureatów Nagroda imienia Benedykta Polaka - polskiego franciszkanina, który w XIII w. udał się w niezwykle niebezpieczną podróż na dwór chana Mongołów - honoruje wybitne osiągnięcia naukowe i eksploracyjne. Jest przyznawana w dwóch kategoriach: dla badacza polskiego i dla cudzoziemca, który propaguje polskie tematy badawcze i współpracuje z naszymi placówkami naukowymi. Zobacz więcej na temat: Benedykt Polak Nagroda im. Benedykta Polaka
Różne oblicza matematyki To było spotkanie z autorem ostatniej nowości wydawniczej serii "Monografie FNP" - prof. Zbigniewem Semadenim. Nestor polskich matematyków, dydaktyk i filozof matematyki, wykładowca UW przez kilka lat pisał książkę, która teraz trafiła do rąk czytelników: "Różne oblicza matematyki. Matematyka z historycznego, ontogenetycznego i filozoficznego punktu widzenia". Zobacz więcej na temat: Dwójka matematyka NAUKA
Tajemnica szybów z piramidy Cheopsa Szyby wentylacyjne w piramidzie Cheopsa od 200 lat intrygują badaczy. Cztery wąskie tunele odkryte w I połowie XIX w. zaczynają się w ścianach dwóch komór w grobowcu faraona - Komory Króla i Komory Królowej - i prowadzą ostro ku górze, ku zewnętrznemu pokryciu piramidy. Ich przekrój wynosi zaledwie 20 x 20 cm. Zobacz więcej na temat: archeologia piramidy zabytki
"Popularyzacja dziedzictwa archeologicznego". Trwają Europejskie Dni Archeologii Wystawy, pikniki, sesje naukowe i pokazy przybliżające dziedzictwo archeologiczne szerszej publiczności. W piątek (16.06) rozpoczęły się Europejskie Dni Archeologii, które są okazją do odkrywania tajemnic przeszłości, poznawania historii oraz eksplorowania dziedzictwa kulturowego. Polskie Radio objęło nad wydarzeniem patronat medialny. Zobacz więcej na temat: archeologia Narodowy Instytut Dziedzictwa piramidy zabytki Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Ozyrys i Bachus ... spod Lublina. Starożytne figurki bóstw odkryte w Kluczkowicach Brązowe figurki tych starożytnych bóstw zostały odkryte we wsi Kluczkowice w Lubelskiem. Badania potwierdziły, że jeden posążek pochodzi z I tys. p.n.e., drugi - z I w. n.e. Okazało się, że zabytki te stanowiły niegdyś fragment antycznej kolekcji rodziny Kleniewskich i przechowywane były do II wojny światowej w pałacu w Kluczkowicach. Zobacz więcej na temat: archeologia historia Polski lubelskie
550 lat temu ukazał się pierwszy druk na ziemiach polskich Mniej więcej 20 lat po debiucie ruchomej czcionki Gutenberga - do Krakowa przybył z Bawarii drukarz Kasper Straube, który przez następne 4 lata prowadził pod Wawelem swoją działalność. To właśnie w jego drukarni ukazał się - w roku 1473 - jednostronicowy kalendarz krakowski, w którym oprócz informacji astronomicznych i rolniczych znalazły się także porady medyczne. Zobacz więcej na temat: druk gutenberg Kraków
Hieroglify, ceramika i afrykańskie wynalazki na 26. Pikniku Naukowym Odczytanie egipskich hieroglifów, ceramiczna rewolucja i wynalazki z państw Afryki w kontekście wielkich odkryć geograficznych - to propozycje Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN na 26. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. W nawiązaniu do hasła tegorocznej odsłony - "Rewolucje naukowe" - pracownicy tej placówki przygotowali pokazy i angażujące publiczność wspólne aktywności ilustrujące ważne przełomy w archeologii. Zobacz więcej na temat: Piknik Naukowy Piknik Naukowy 2023 archeologia Polska Akademia Nauk
Świat z perspektywy Imperium Rzymskiego. O niezwykłości dzieła Pliniusza Starszego Dwa tysiące lat temu urodził się Pliniusz Starszy - autor monumentalnej "Historii naturalnej". W swoim dziele zawarł około 20 tysięcy informacji ze wszystkich ówczesnych dziedzin wiedzy, od astronomii, geografii, zoologii po m.in. anatomię, botanikę i mineralogię. To właśnie w jednej z ksiąg tej pracy odnajdujemy passus relacjonujący wyprawę rzymskiego ekwity po bursztyn nad Bałtyk. Zobacz więcej na temat: Tybet Pliniusz starożytność
Emblematyka medytacyjna - słowo i ilustracja Gościem audycji "Skarbiec nauki polskiej" była dr Alicja Bielak z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Z laureatką Programu START FNP rozmawialiśmy o emblematyce medytacyjnej. Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej Dwójka Polska Akademia Nauk
Stanowisko Pattanam w Indiach. Czy to starożytny port Muziris? Polscy badacze podpisują właśnie umowę współpracy na stanowisku archeologicznym Pattanam w Indiach, identyfikowanym z częścią starożytnego Muziris. Wzmianki o tym wspaniale prosperującym porcie znajdują się już w źródłach grecko-rzymskich. Zobacz więcej na temat: Peru Indie
Wygasły wulkan Coropuna. Święta góra Inków Położony w peruwiańskich Andach wygasły wulkan Coropuna uważany był przez Inków za świętą górę, do której pielgrzymowano nawet z odległych zakątków inkaskiego imperium. Jednak tylko nieliczni wspinali się na ten sześciotysięczny szczyt. Dlaczego? Zobacz więcej na temat: Peru Indie
Czy południowo-wschodnia Turcja jest kolebką ludzkiej cywilizacji? Na Uniwersytecie Warszawskim można oglądać wystawę fotograficzną, która pokazuje rezultaty prac wykopaliskowych na terenie kilku stanowisk z południowo-wschodniej Turcji, m.in. ze słynnego Göbekli Tepe. Stanowiska te datowane są na ok. 10 tys. lat przed naszą erą, kiedy ludzie zmieniali tryb życia na osiadły i tworzyli przy tym wspaniałe kamienne konstrukcje. Zobacz więcej na temat: NAUKA Turcja archeologia
Florencja. Miasto Dantego, Giotta, Boccaccia... Klejnot Italii, kolebka renesansu i miejsce, do którego można powracać nieskończoną ilość razy. Taka właśnie jest Florencja. W "Eurece" wybraliśmy się w podróż do XIV wieku, kiedy miasto to było jedną z największych metropolii w Europie. Na czym polegał jego fenomen? Zobacz więcej na temat: Florencja Włochy