Kultura Dong Son. Skarby narodowe Wietnamu Niemal sto lat temu, w 1924 roku, w miejscowości Dong Son w północnym Wietnamie odkryto cmentarzysko z bogatymi darami grobowymi. Największymi skarbami okazały się wyroby z brązu. W następnych dziesięcioleciach naukowcy odsłonili ponad sto podobnych stanowisk. Nieznaną dotychczas kulturę badacze określili mianem Dong Son. Zobacz więcej na temat: Wietnam Azja KULTURA zabytki
Prof. Maria Lewicka - badania nad tożsamością i pamięcią miejsca Niedawno poznaliśmy laureatów Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, uznawanych za najważniejsze wyróżnienie naukowe w naszym kraju. W 2023 roku Nagrodę FNP zdobyło czworo wybitnych uczonych – prof. Krzysztof Liberek, prof. Marcin Stępień, prof. Rafał Latała i prof. Maria Lewicka. Ta ostatnia była gościem audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej". Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej psychologia nauki humanistyczne Maria Lewicka Dwójka filozofia
Tatuaż z Ghazali. Wyjątkowe odkrycie w ramach wykopalisk w Sudanie Tatuaż z Ghazali zaintrygował polskich specjalistów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego prowadzących przez kilka lat badania w Sudanie Północnym. Znaleziono go tuż nad kostką jednego z pochowanych tam mężczyzn. Zobacz więcej na temat: Ghazala starożytność Gruzja archeologia starożytny Rzym
"Początki Litwy". Wystawa Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie Historia Litwy od czasów wielkiej różnorodności plemiennej, przez okres wczesnośredniowiecznych wojen i krucjat aż po początki państwa pod przywództwem dynastii Giedyminowiczów. Zobacz więcej na temat: Górny Śląsk Gniezno Litwa
Rzymianie na Kaukazie. Jak daleko sięgała władza antycznego imperium? Jak daleko sięgały granice Imperium Romanum? Ich wyznacznikiem są twierdze legionowe stojące na straży rubieży cesarstwa. Najdalej na Wschód wzniesiona została fortyfikacja Apsaros. Regularne prace badawcze prowadzi tam misja archeologiczna z Uniwersytetu Warszawskiego, co roku dokładając cegiełkę do rekonstrukcji obrazu życia rzymskich legionistów w pierwszych wiekach naszej ery. Zobacz więcej na temat: Ghazala starożytność Gruzja archeologia starożytny Rzym
Unifikacja Rzeczpospolitej. Z jakimi problemami mierzono się po odzyskaniu niepodległości? Unifikacja Rzeczpospolitej stała się jednym z najpoważniejszych wyzwań po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918. Po 123 latach zaborów każda z trzech części Rzeczpospolitej miała odmienny system finansowy, gospodarczy i infrastrukturalny. Inne były waluty, rozstawy szyn, zasady ruchu drogowego, zróżnicowany był system miar i wag, odrębne systemy prawne. Zobacz więcej na temat: historia Polski odzyskanie niepodległości niepodległość rozbiory Polski
Mediewista prof. Tomasz Jasiński i zagadki średniowiecza Dzięki naukowej dociekliwości mediewisty prof. Tomasza Jasińskiego wiemy m.in. w którym domu w Toruniu mieszkał Mikołaj Kopernik i skąd pochodził Gall Anonim. Zobacz więcej na temat: średniowiecze Mikołaj Kopernik historia Polski
Tajemnice starożytnego Egiptu. Wybitny archeolog o wykopaliskach w Sakkarze Prof. Karol Myśliwiec od niemal 60 lat odkrywa z powodzeniem tajemnice starożytnego Egiptu. - Archeologia odpowiedziała na szereg moich zainteresowań, które dopiero połączone razem pozwoliły mi wybrać właściwy zawód - mówi w Programie 1 Polskiego Radia wybitny egiptolog. Do jakich odkryć doprowadziły jego wykopaliska w Sakkarze? Zobacz więcej na temat: Karol Myśliwiec starożytność Katarzyna Czapska starożytny Egipt
Dawne Jezioro Nidajno. Jakie artefakty z niego wydobyto? Dawne Jezioro Nidajno to dziś częściowo bagno, z którego wydobyto ponad 300 obiektów będących depozytami ofiarnymi. To militaria i elementy wyposażenia osobistego wojowników. Choć wykopaliska miały miejsce dekadę temu, odnalezione artefakty wciąż są przedmiotem licznych analiz. Zobacz więcej na temat: archeologia Mazowsze
Starożytne lodówki z Novae. Jak sobie radzono z przechowywaniem łatwo psującej się żywności? Polska misja archeologiczna w Novae w Bułgarii, badająca ruiny twierdzy legionowej z początków naszej ery, odkryła dwie antyczne "lodówki". Zobacz więcej na temat: archeologia NAUKA
Unikatowe malowidła - nowe odkrycie badaczy w Starej Dongoli Stara Dongola to stolica chrześcijańskiego królestwa Makurii, jednego z najznamienitszych państw afrykańskiego średniowiecza. Ekipa pracująca pod kierunkiem prof. Artura Obłuskiego odsłoniła tam m.in. pomieszczenie z cegły suszonej, którego wnętrze pokryte jest malowanymi scenami figuralnymi oraz inskrypcjami. Zobacz więcej na temat: archeologia Afryka
Tomasz Barański - archeologia i arabistyka Tomasz Barański jest jednym ze 100 wyróżnionych w tym roku młodych badaczy, którym w ramach programu "Start" Fundacja na rzecz Nauki Polskiej przyznała stypendia w wysokości 30 tys. zł. Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej NAUKA archeologia Dwójka Egipt Liban Sudan
Zwierzęta w czasach dinozaurów. Na co chorowały? Zwierzęta żyjące w czasach dinozaurów wciąż stanowią dla naukowców fascynujący obiekt badań. O tym na co chorowały, mogą nam powiedzieć na przykład ich kości. - Trzeba wiedzieć co z nich odczytać. Zarówno jeśli chodzi o to jak to zwierzę funkcjonowało w środowisku, ale kości mogą mieć też informacje odnośnie schorzeń - tłumaczy dr Dawid Surmik. Zobacz więcej na temat: dinozaury choroby paleontologia
Prehistoryczne odkrycie w Zambii. Odnaleziono drewnianą konstrukcję sprzed pół miliona lat Przy wodospadach Kalambo w Zambii odnaleziono drewnianą konstrukcję sprzed pół miliona lat. Są to dwie skrzyżowane ze sobą metrowe kłody, na których powierzchni widać ślady użycia kamiennych narzędzi. Prehistorycznym "cieślą" nie był na pewno przedstawiciel naszego gatunku - homo sapiens, tylko ktoś inny… Zobacz więcej na temat: Zambia Paweł Valde-Nowak Afryka prehistoria Dawid Surmik
Jak kształtował się wizerunek zakonu krzyżackiego? Zakon Szpitala NMP Domu Niemieckiego w Jerozolimie to jeden z trzech najważniejszych zakonów rycerskich epoki średniowiecza. Na przestrzeni dziejów stał się istotną częścią tradycji narodowych Polski, Litwy i Niemiec. Jego dzieje obrosły w szereg mitów, stereotypów, interpretacji i reinterpretacji. Próbę zmierzenia się z nimi podjęło Muzeum Zamkowe w Malborku na wystawie pt. "Nigra crux, mala crux. Czarna i biała legenda zakonu krzyżackiego". Zobacz więcej na temat: HISTORIA Malbork Krzyżacy
Tajemnicze wieże Ammonitów. Badania polskich archeologów na Khirbat Sara Wokół Ammanu - dzisiejszej stolicy Jordanii - zlokalizowane są kamienne wieże pochodzące z połowy I tys. p.n.e. Ich wzniesienie przypisuje się Ammonitom - znanemu ze Starego Testamentu semickiemu ludowi, który rywalizował z Izraelitami. Zobacz więcej na temat: archeologia Jordania Jerozolima wykopaliska Uniwersytet Warszawski Amman
Polscy archeolodzy wrócili do libijskiego Ptolemais po 13 latach przerwy Polscy archeolodzy wznowili - przerwane na 13 lat z powodu wojny domowej w Libii - wykopaliska w starożytnym mieście Ptolemais. Zobacz więcej na temat: Libia archeologia
Rafy koralowe umierają. Co to oznacza dla świata? Dzisiejsze środowiska raf koralowych są jednymi z najbardziej wrażliwych na zmianę warunków klimatycznych ekosystemów morskich. Modele zmian klimatu przewidują wymarcie do końca XXI wieku większości znanych dziś koralowców z powodu zakwaszania i podwyższenia temperatury wód powierzchniowych. Zobacz więcej na temat: rafa koralowa koralowce Jarosław Stolarski