Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Katarzyna Kobylecka

"Zostałem mężem anioła...". Jaki prywatnie był Romuald Traugutt?

Romuald Traugutt został jednym z patronów 2024 roku. Przywódca powstania styczniowego został powieszony na stokach Cytadeli Warszawskiej w sierpniu 1864 r. Miał wówczas 38 lat. Po egzekucji władze carskie zamierzały wysłać jego córki do internatu w Moskwie i poddać rusyfikacji. W związku z chorobą ich macochy - Antoniny Kościuszko - pomysłu zaniechano. Jakim człowiekiem był Traugutt w życiu prywatnym? Zobacz więcej na temat:  historia Polski Romuald Traugutt

Kraj Basków. Ile osób na świecie zna język baskijski?

Baskowie uważają się za najstarszy naród w Europie i mówią językiem, który na naszym kontynencie nie ma analogii. Do dziś kwestia pochodzenia Basków budzi naukowe spory. - Cały czas pojawiają się nowe wątki i odkrycia - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Katarzyna Mirgos z Instytutu Antropologii Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Zobacz więcej na temat:  Katarzyna Mirgos Ewdoksia Papuci-Władyka Kraj Basków Baskowie

Nea Pafos. Jak funkcjonowała antyczna metropolia?

Nea Pafos powstało w czasach hellenistycznych, na przełomie IV i III wieku p.n.e. i było zamieszkiwane do połowy I tys. n.e., pełniąc funkcję głównego ośrodka - stolicy wyspy. Zrozumienie tego jak wyglądały i funkcjonowały antyczne metropolie ułatwiają cyfrowe, trójwymiarowe rekonstrukcje starożytnych miast. Taki projekt kończą właśnie specjaliści z trzech polskich uczelni.  Zobacz więcej na temat:  Katarzyna Mirgos Cypr Ewdoksia Papuci-Władyka archeologia

Ślady bytności starożytnych Hellenów. Dlaczego przybywali w odległe krainy?

Podróżując po krajach śródziemnomorskich - nie tylko europejskich, ale także bliskowschodnich czy afrykańskich - znajdujemy ślady bytności starożytnych Hellenów. Zasięg ich cywilizacyjnych wpływów był imponujący, choć nigdy Grecy nie stworzyli jednolitego państwa. Jak zatem udało im się zachować grecką tożsamość oraz poczucie kulturowej wspólnoty? Zobacz więcej na temat:  starożytność starożytna Grecja Grecja archeologia

Iracki Kurdystan. Do czego dotarli polscy badacze?

Iracki Kurdystan otworzył się na badania archeologiczne dekadę temu. Od tego czasu pracowało tam kilkanaście misji, a wśród nich naukowcy z Polski, którzy dokumentowali ślady chrześcijańskiego budownictwa sakralnego na terenie doliny Nahla w Górach Kurdystanu. Chrześcijanie pojawili się tam już na pewno w IX w. i wybudowali kilkanaście kościołów. Podczas zakończonego właśnie sezonu polscy badacze dotarli do tych zabytkowych budowli opierając się na historycznych zapiskach, a także wykorzystując odtajnione amerykańskie zdjęcia satelitarne z lat 60. i 70. XX wieku. Zobacz więcej na temat:  Kurdystan

Plagi egipskie. Czy można się w nich dopatrywać zjawisk natury?

W Księdze Wyjścia czytamy o dziesięciu plagach, które sprowadził na Egipt bóg Jahwe. Chciał w ten sposób zmusić faraona, by ten zgodził się na opuszczenie kraju przez Izraelitów. Czy w biblijnym przekazie o dziesięciu plagach egipskich można dopatrywać się fenomenu zjawisk przyrody spowodowanych przez globalne ocieplenie i erupcję wulkaniczną? Zobacz więcej na temat:  Egipt egiptologia Biblia starożytny Egipt mitologia

Pole elekcyjne jako scena polityki realnej oraz symbolicznej

W 1572 roku umarł bezpotomnie ostatni król z dynastii Jagiellonów - Zygmunt August. Rzeczpospolita musiała zmierzyć się z problemem wyboru nowego władcy. Jak zorganizowana została pierwsza wolna elekcja? Dlaczego wybrano taką właśnie formułę spotkania na przedpolach Warszawy? Jakie miało to konsekwencje dla miasta? Jakie obowiązywały reguły i przepisy porządkowe? Zobacz więcej na temat:  historia Polski Wojciech Tygielski wolna elekcja Uniwersytet Warszawski społeczeństwo szlachta

Rekonstrukcja twarzy "Juanity". Jak odtworzono wygląd 500-letniej mumii?

Archeolodzy zrekonstruowali twarz jednej z najsłynniejszych inkaskich mumii, "Juanity". Licząca 500 lat mumia młodej kobiety została odkryta w 1995 r. na zboczach wulkanu Ampato w Peru na wysokości ponad 6 tys. metrów. Nad otworzeniem jej wyglądu pracował międzynarodowy zespół badaczy, w którym znalazła się Polka - dr Dagmara Socha, bioarcheolog z Centrum Badań Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego. Zobacz więcej na temat:  archeologia mumie Peru

Język medycyny. Jak komunikować się na linii pacjent-lekarz?

Bardzo wiele słów, wyrażeń, powiedzeń opisujących naszą rzeczywistość czerpie inspiracje z terminologii medycznej i nawiązuje do anatomii człowieka. Szczególne miejsce zajmuje serce, które jest źródłem chyba najliczniejszych metafor, bo to nie tylko niezwykle ważny organ, ale i "siedlisko" naszych emocji. "Coś leży nam na sercu", "serce podchodzi do gardła", "kamień z serca", "złamane serce"... Czy kardiolog odnajdzie w tych wyrażeniach echa prawdziwych schorzeń? Zobacz więcej na temat:  Jerzy Bralczyk Artur Mamcarz medycyna język polski Przemysław Urbańczyk językoznawstwo