Historia

Stanisław Ryszard Dobrowolski - podziwiany za jeden utwór

Ostatnia aktualizacja: 14.03.2021 05:40
Dzisiaj mija 114. rocznica urodzin znanego poety Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego. Przyszedł na świat 14 marca 1907 roku w Warszawie, która stała się dla niego najważniejszym miejscem w sercu i w poezji. Nie ma chyba nikogo, kto zakochany w historii Polski nie zna pieśni "Warszawskie dzieci pójdziemy w bój"
Stanisław Ryszard Dobrowolski w 1948  roku.
Stanisław Ryszard Dobrowolski w 1948 roku. Foto: NAC

To prawda, można wiele zarzucić poecie, który także brał udział w powstaniu warszawskim, który podczas wojny był oficerem Armii Krajowej, był również jeńcem Stalagu 344 Lamsdorf (Łambinowice) i Oflagu IID Gross-Born, a podczas wojny nosił wymiennie dwa pseudonimy: "Goliard" i "Władysław Jasiński". Prawdą jest poświęcenie dla Ojczyzny i walka z okupantem... ale prawdą jest również powojenna działalność partyjna, która czasami obfitowała w przymilanie się władzy komunistycznej, wynoszenie jej nad przeciętność, pomijając jej wszelkie zbrodnie, w tym też te na kulturze narodowej.

Muzeum Powstania Warszawskiego pokazuje nam w biogramie to chwalebne oblicze poety, prozaika i tłumacza pisząc: "W okresie okupacji działał w podziemiu literackim. Oficer Komendy Głównej Armii Krajowej - Oddział VI BiP (Biuro Informacji i Propagandy) - Wydział Propagandy". Miejscem walki było "Śródmieście Północ. Podczas Powstania nadal tworzył. Po pierwszych strzałach napisał wiersz »Niezwyciężona«. Pod wrażeniem wiadomości napływających ze Starówki napisał wiersz »Stare Miasto zwycięży«, ogłoszony 1 września 1944, pod pseudonimem »Władysław Jasiński« w Biuletynie Informacyjnym. Do muzyki Witolda Lutosławskiego napisał »Żelazny marsz«. Lecz jego najsłynniejszą powstańczą pieśnią są »Warszawskie dzieci« z muzyką Andrzeja Panufnika".

Muzeum zauważa także, ze po zakończeniu powstania osadzono go jako jeńca stalagu, a później oflagu. Jednak po "zakończeniu wojny został redaktorem czasopisma »Polska Zbrojna«. W latach 1945-1946 był sekretarzem generalnym Związku Zawodowego Literatów Polskich. W latach 1947-1948 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego »Nowin Literackich«. Został powołany na dyrektora departamentu w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W latach 1949-1968 piastował urząd prezesa ZAIKSu. W okresie 1954-1964 był wiceprezesem Związku Literatów Polskich. Aktywny członek PZPR. Opublikował kilkadziesiąt tomów poezji i prozy. Za całokształt twórczości otrzymał nagrody miasta Warszawy w 1950 i 1966 roku, Ministerstwa Obrony Narodowej II stopnia w 1963 roku oraz Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w 1965 roku".

Okres powojenny charakteryzuje się także wstąpieniem do Ludowego Wojska Polskiego w randze oficera politycznego. Wtedy też zaangażował się w chwalenie zmian wprowadzanych przez komunistów, a miejscem jego działań były różne organizacje artystyczne i literackie. To podczas spotkań choćby Związku Literatów Polskich wielokrotnie wypowiada się przeciw jawnej krytyce polityki partii, szczególnie w okresie cenzorskiego zakazu wystawiania "Dziadów" Adama Mickiewicza. Właśnie w tej sprawie zgłosił swoją rezolucję w pełni popierającą partię i prewencję polityczną.

Anna Bikont i Joanna Szczęsna tak kwitują te wydarzenia: "Putrament, broniąc rezolucji Dobrowolskiego nie ukrywa, że to tekst przygotowany przez POP PZPR". W opracowaniu zatytułowanym "Towarzysze nieudanej podróży" umieszczają Dobrowolskiego w grupie "skomunizowanych" twórców, opisywanych słowami wprowadzenia: "Borowski, ofiara stalinowskiego terroru, i Andrzejewski, przedwojenny żarliwy katolik, Konwicki, partyzant z wileńskiej AK, i Ważyk, świadek sowieckich zbrodni na Wschodzie. Dlaczego tak wielu polskich pisarzy poszło na służbę komunistycznej władzy?".

Stanisław Ryszard Dobrowolski zmarł pod koniec listopada 1985 roku w ukochanej Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Pośmiertnie też niektóre ulice jego imieniem zostały zmienione w nazwie w związku z ustawą o zakazie propagowania komunizmu. Ten komunizm opiewał choćby w dwu słynnych wierszach: "Generał Walter" napisany na cześć generała Karola Świerczewskiego i równie monumentalny "Stalin" napisany w uznaniu dla Józefa Stalina.

Twórczo, szczególnie w okresie międzywojennym dał się uwieść tradycji romantycznej w poezji... wtedy też pisał w znaczącej większości wiersze - proza częściej pojawiała się już w działalności komunistycznej po wojnie. Jednak poezja ta była w treści przesiąknięta buntem ruchów rewolucyjnych i społecznych protestów. Okres wojny uczynił z niego piewcę polskiego bohaterstwa w licznych pieśniach, z których najsłynniejszą jest "Warszawskie dzieci". Mimo wszelkich działań politycznych tego twórcy zapamiętajmy go dzięki choćby tej jednej pieśni, bo jest niezwykle piękna i wzruszająca.

PP

Czytaj także

Eksplodujące wiersze. Julian Przyboś, wojna i poezja [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 05.03.2024 06:00
123 lata temu, 5 marca 1901, urodził się Julian Przyboś, awangardowy poeta, eseista, teoretyk literatury, a także członek Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sukces i klątwa. Roman Bratny w cieniu "Kolumbów"

Ostatnia aktualizacja: 05.08.2024 05:45
Pozostawił po sobie ponad sto książek poetyckich i prozatorskich, kilkadziesiąt scenariuszy filmowych i dramatów, ale znany jest jako autor jednego dzieła: powieści "Kolumbowie. Rocznik 20". – Jestem zdominowany przez ten jeden konkretny utwór – przyznał w Polskim Radiu w 1970 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Broniewski. Poeta wielokrotnie zapomniany

Ostatnia aktualizacja: 10.02.2024 05:50
Jego nazwisko jest słynne, lecz twórczość należy do mniej znanych w historii polskiej literatury. Zawsze coś stało na przeszkodzie jego poezji. – W swoim życiu stanął wobec wszystkich największych wyzwań XX wieku, za co płacił wielką cenę – mówił w Polskim Radiu biograf Władysława Broniewskiego Mariusz Urbanek.
rozwiń zwiń