Historia

Różne mundury - ten sam cel. W Bitwie Warszawskiej walczyli Polacy z różnych stron świata

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2024 05:50
Wojsko Polskie odradzało się z wielkim trudem i wielkim entuzjazmem. Podczas wojny z bolszewikami tworzyło barwną mozaikę ludzi, którzy pochodzili ze wszystkich stron świata, nosili różne mundury, ale mieli ten sam cel - obronę niepodległości ojczyzny. Wszyscy pełnili służbę pod znakiem orła białego lub biało-czerwonej kokardy narodowej.
Mapa z pozaznaczanymi miejscami,  z których przybywali ochotnicy do Wojska Polskiego w 1919 i 1920 roku.
Mapa z pozaznaczanymi miejscami, z których przybywali ochotnicy do Wojska Polskiego w 1919 i 1920 roku.Foto: National Library of Scotland

Głosów ludzi, którzy przyjeżdżali z różnych stron świata, by bronić polskiej niepodległości można posłuchać w serwisie bitwa1920.gov.pl:

src=" //static.prsa.pl/18c6af74-3478-4b75-bc41-37b63c3bea80.file"

W przełomowych dniach sierpnia 1920 roku Wojsko Polskie liczyło niespełna 800 tys. żołnierzy, z czego 385 tys. walczyło na froncie wojny z bolszewikami. 

Trzon Wojska Polskiego stanowili żołnierze Legionów Polskich, Polskiej Siły Zbrojnej, Korpusów Polskich w Rosji oraz Polskiej Organizacji Wojskowej. Do nowo utworzonej armii zaciągali się też powracający z niewoli jeńcy, którzy w niemieckich i austriackich obozach znaleźli się jeszcze jako carscy żołnierze.

Od Chicago do Tobolska

Wojsko Polskie wzmacniały w ciągu lat odbudowy niepodległości kolejne formacje wojskowe. W kwietniu 1919 roku do Polski przybyła Błękitna Armia gen. Józefa Hallera. Licząca wówczas 70 tys. żołnierzy - byłych jeńców, ochotników ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, a nawet rekrutów spośród Polonii z Brazylii i Argentyny - była najlepiej uzbrojoną formacją, która zasiliła szeregi Wojska Polskiego. Z żołnierzami Hallera do kraju przybyły m.in. pierwsze czołgi.

Haller przysięga.jpg
Armia Polska we Francji - dzieło polskich emigrantów

Podobną liczebność miała Armia Wielkopolski, siły zbrojne Powstania Wielkopolskiego. Została ona podporządkowana Naczelnemu dowództwu miesiąc po przybyciu hallerczyków do Polski, w maju 1919 roku.

Powyższe formacje nie miały okazji walki z bolszewikami. Zupełnie inne doświadczenia miały wojska, które przybyły do Polski ze wschodu. Z bolszewikami walczyli podczas fińskiej wojny domowej członkowie Legionu Polskiego, którego 400 żołnierzy przybyło później do Polski. 4 Dywizja Strzelców Polskich walczyła u boku "białych" Rosjan i sił Ententy, przechodząc szlak bojowy od Odessy, poprzez Naddniestrze, aż do Podola.

Na dalekiej północy Rosji, w Murmańsku i Archangielsku, u boku sił ekspedycyjnych państw Ententy walczyli Polacy, tzw. Murmańczycy powrócili do kraju razem z maskotką oddziału - polarną niedźwiedzicą Baśką. Najgorsze doświadczenia z bolszewizmem mieli żołnierze 5 Dywizji Syberyjskiej. Dywizja utworzona m.in. z potomków zesłańców na Sybir walczyła po stronie "białych" w rosyjskiej wojnie domowej.

Upadek gen. Aleksandra Kołczaka zmusił Polaków do poddania się. Kapitulacji nie uznała część żołnierzy, która przebiła się do Władywostoku i stamtąd dotarła do Polski. Historia przyznała im rację: bolszewicy nie dotrzymali warunków kapitulacji, a oficerowie 5 Dywizji Syberyjskiej wyszli z więzień dopiero wskutek podpisania traktatu ryskiego. 

Polska kupowała uzbrojenie z "demobilu", od Ententy. Żołnierze z różnych stron świata przyjeżdżali do Polski nierzadko z własnym umundurowaniem i wyposażeniem. Skutkiem tego była niezwykła różnorodność uzbrojenia Wojska Polskiego: z bolszewikami walczono karabinami niemieckim, rosyjskimi, austriackimi, francuskimi, angielskimi, amerykańskimi a nawet japońskimi i meksykańskimi. 

Armia Ochotnicza

Zagrożenie bolszewickie skutkowało mobilizacją społeczną. Żeby spożytkować ten entuzjazm, Rada Obrony Państwa powołała 12 sierpnia Armię Ochotniczą. W pierwszych dwóch tygodniach zaciągnęło się na ochotnika 35 tys. ludzi. Ostatecznie formacja osiągnęła stan 105 tys. żołnierzy. 

Poza Armią Ochotniczą formowane były też harcerskie baony wartownicze, których najważniejszym wkładem w wojnę polsko-bolszewicką było to, że zluzowywały wartownicze oddziały wojska, które mogły walczyć na polsko-bolszewickim froncie. 

bm

Czytaj także

Prof. Janusz Odziemkowski: po przegranej w Bitwie Warszawskiej bylibyśmy pewnie rosyjską republiką

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2019 10:00
- W 1920 roku pogoniliśmy bolszewika nad Wisłą, a potem dobiliśmy nad Niemnem i w Galicji - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Janusz Odziemkowski, historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. O Bitwie Warszawskiej 1920 roku i wielkiej solidarności narodu polskiego mówił także historyk Piotr Dmitrowicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wstrząsająca relacja o upadku Brześcia. 104 lata temu bolszewicy zajęli ostatni ważny punkt oporu przed Warszawą

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2024 05:54
W nocy z 1 na 2 sierpnia 1920 roku upadła twierdza w Brześciu nad Bugiem. Tym samym nie pozostała już żadna przeszkoda na drodze Armii Czerwonej do stolicy Polski. Losy Rzeczpospolitej i Europy miały rozstrzygnąć się pod Warszawą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska zaczęła się pod Beresteczkiem i Brodami

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2024 05:52
104 lata temu Wojsko Polskie zatrzymało pochód Armii Konnej Siemiona Budionnego w bitwie pod Beresteczkiem i Brodami. Powstrzymanie Konarmii było warunkiem powodzenia planu kontruderzenia znad Wieprza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska i jej znaczenie – debata historyczna online

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2020 20:30
Jaki był przebieg Bitwy Warszawskiej? Kto stał za sukcesem polskich działań? Jakie znaczenie miała i wciąż ma to starcie dla historii Polski i Europy? Na te pytania – jak i wiele innych – odpowiadali historycy w trakcie debaty.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa Warszawska. Tak powstawał rozkaz, który przyniósł zwycięstwo

Ostatnia aktualizacja: 12.08.2024 06:00
104 lata temu rozpoczęła się koncentracja Wojska Polskiego przed decydującą bitwą. Figury na dziejowej szachownicy rozstawiono według założeń opracowanych na początku lipca, a ruchy nadał im rozkaz, który powstał w nocy z 6 na 7 sierpnia.
rozwiń zwiń