Nastolatki nie chcą żyć. "Duża w tym wina dorosłych"

- Obserwujemy duży wzrost zachowań samobójczych wśród dzieci i nastolatków, i to jest jasny sygnał, że świat, który dla nich przygotowaliśmy, nie jest ani przyjazny, ani bezpieczny, ani zrozumiały - tłumaczy Lucyna Kicińska, suicydolożka. 

"Nastolatki na krawędzi" - z jakimi problemami nie są w stanie poradzić sobie młodzi ludzie? (zdj. ilustracyjne)

Foto: fizkes/Shutterstock.com

"Potrzebują uwagi, a żyją w samotności"

Nastolatki potrzebują dziś akceptacji, uznania i przynależności. Potrzebują czuć się ważne dla kogoś: dla rówieśników, rodziców, bliskich, a także dla nauczycieli. - Niestety bardzo mało dostają tej uważności. Nie brakuje im za to samotności, chaosu, presji, oczekiwań, krytyki i ocen - tłumaczy gość Czwórki. - To nie daje siły do mierzenia się z trudnościami, nie daje radości z życia ani poczucia, że radzimy sobie w relacjach rówieśniczych.

"Kocham cię, bo po prostu jesteś"

Dla młodego człowieka najcenniejsze i najtrafniejsze komunikaty to "kocham cię, lubię cię, bo po prostu jesteś". Wysłanie takiego sygnału nie wymaga czasu i wyszukanych słów. Może to zrobić każdy w dowolnie wybranym momencie. - W XXI wieku, w tym wyjątkowo wrażliwym okresie, jakim jest dojrzewanie, dużo spada na nastolatki, które nie mają żadnego oparcia, bo żyją w ogromnej samotności - mówi Lucyna Kicińska. - W przypadku osoby, która nie jest już dzieckiem, ale jeszcze nie jest dorosła, naturalnym efektem przekroczenia masy krytycznej noszenia na sobie problemów jest załamanie. Ale to nie jest tak, że nastolatki są kruche ze swojej natury, że są jak płatki śniegu. To krzywdzące porównania. Bo każdy z nas, bez względu na wiek, potrzebuje czasami, żeby ktoś wziął go za rękę.

"Nie umniejszajmy siły przeżyć dzieci i nastolatków"

Dorośli w otoczeniu dziecka czy nastolatka często nie zdają sobie sprawy, że ot tak rzucone słowa: "musisz się uczyć, bo co masz innego do roboty" albo "jakie ty możesz mieć problemy", mogą ogromnie przytłaczać. - Jeśli nasze dziecko nie umie odpowiedzieć, co chciałoby robić w przyszłości, to ma do tego pełne prawo, a naszym obowiązkiem jest pomóc mu tę przyszłość wytyczyć, ale nie ją zdefiniować. Nie umniejszajmy światu przeżyć dziecka i nastolatka. Nie umniejszajmy siły ich emocji, nie odbierajmy im szansy na uzyskanie pomocy.  

Posłuchaj

38:43 CZWÓRKA Czat Czworki - samobojstwa 09.02.2023.mp3 Dlaczego młodzi ludzie nie chcą żyć? (Strefa prywatna/Czwórka) 

"Masz prawo się wkurzać, ale rób to po cichu"

Dziennikarka Krystyna Romanowska, autorka książki "Nastolatki na krawędzi", też przyznaje, że zła kondycja psychiczna młodzieży to w dużej mierze wina postępowania dorosłych, którzy składają swoim nastoletnim dzieciom obietnice i nie są w stanie ich dotrzymać. Stwarzają iluzję dostępności i nieograniczonych możliwości, których nie da się zrealizować. - Możesz być, kim chcesz, ale jeszcze nikt nie zlikwidował szklanego sufitu. Możesz wyglądać, jak chcesz, ale i tak wszyscy będą cię oceniać. Przy tym wymaga się, by dzieciaki były idealne. Mówimy im: masz prawo się wkurzać, ale rób to cicho - opowiada. - Tymczasem nastolatki mają rozwijające się struktury podkorowe w mózgu, które powodują, że ich emocjonalność jest na skrajnie wysokim poziomie i działa jak rozpędzony do maksymalnej prędkości samochód. Jako rodzice jesteśmy przerażeni, że z grzecznej dziewczynki nagle robi się "potwór". Z badań jednak wynika, że nastolatki, których rodzice radzą sobie z ich buntem, są lepiej przygotowane do życia. Dlatego my - dorośli musimy to "wziąć na klatę", nie możemy iść w sukurs nastoletniej histerii. Ale pamiętajmy, żeby nawet tę rozjuszoną pociechę przytulać. Nastolatki tego potrzebują.

Dziecięcy Telefon Zaufania. Już działa rozbudowany system pomocy - sprawdź szczegóły >>>

W 2021 r. 1439 dzieci i nastolatków podjęło próbę samobójczą, z czego 127 prób zakończyło się śmiercią.

"Świat sprzysiągł się przeciwko dziewczynkom"

"Nastolatki na krawędzi" skupiają się na problemach młodych dziewczyn, ale w przygotowaniu jest też książka dla chłopców. - Z ekspertkami, które zaprosiłam do współpracy, doszłyśmy do wniosku, że dzisiejszy świat mocno sprzysiągł się przeciwko dziewczynom. To pokazują też statystyki, dziewczynki częściej popełniają próby samobójcze, częściej są także ofiarami nadużyć seksualnych - mówi autorka. - Są membraną życia społecznego i w ich zachowaniach widzimy nieprawidłowości, które my - dorośli tworzymy.  

W kryzysowych sytuacjach, kiedy emocje biorą górę, nie można zwlekać i warto zgłosić się po pomoc specjalisty. Pod obsługiwanym przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę numerem telefonu 116 111 działa całodobowa, bezpłatna ogólnopolska infolinia dla dzieci, młodzieży i ich opiekunów.

*** 

Tytuł audycji: Strefa prywatna

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Goście: Krystyna Romanowska (autorka książki "Nastolatki na krawędzi"), Lucyna Kicińska (suicydolożka, pedagożka z Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym Instytutu Psychiatrii i Neurologii, koordynatorka Strefy Pomocy serwisu "Życie warte jest rozmowy")

Data emisji: 9.02.2023

Godzina emisji: 20.15

kul