Historia

Zbrodnia katyńska. Nowy serwis internetowy Polskiego Radia

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2023 06:00
Dziesiątki nagrań świadków. Relacje tych nielicznych, którzy ocaleli. Złożona z wielu głosów opowieść zarówno o straszliwym morderstwie prawie 22 tys. polskich obywateli, jak i o poszukiwaniu prawdy. W 80. rocznicę odkrycia masowych grobów polskich jeńców wojennych w Katyniu Polskie Radio przygotowało multimedialny serwis internetowy poświęcony zbrodni katyńskiej – katyn.polskieradio.pl
Serwis specjalny Polskiego Radia poświęcony Zbrodni Katyńskiej
Serwis specjalny Polskiego Radia poświęcony Zbrodni KatyńskiejFoto: Polskie Radio

13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Upamiętnia on rocznicę opublikowania przez Niemcy w 1943 roku informacji o odkryciu w Katyniu pod Smoleńskiem w Rosji masowych grobów oficerów Wojska Polskiego zamordowanych przez NKWD w 1940 roku.

80 lat temu rozpoczęła się walka o prawdę na temat sowieckiego ludobójstwa. Mordu, który – jak się miało okazać – pochłonął życie około 22 tysięcy polskich obywateli. Był zaplanowaną eksterminacją polskiej inteligencji. Żołnierzy, urzędników, sportowców, policjantów, literatów, księży, pograniczników, lekarzy, adwokatów, inżynierów, naukowców.

Nowo utworzony serwis internetowy Polskiego Radia – katyn.polskieradio.pl – przypomina o genezie tej zbrodni – o jej okolicznościach, o tych, którzy wydali wyrok śmierci.

Jeden z głównych rozdziałów serwisu poświęcony jest przebiegowi tego dokonywanego w wielu miejscach morderstwa. Dzięki multimedialnej mapie możemy się przyjrzeć obozom jenieckim, transportom, w końcu: samym miejscom straceń. Opowiadamy o tym wszystkim głosami świadków.

O warunkach życia obozu w Kozielsku mówi ks. Zdzisław Peszkowski. Kolegów z obozu w Starobielsku wspomina Józef Czapski. Ucieczkę podczas transportu z obozu w Ostaszkowie relacjonuje Stefan Suchy. Do najbardziej dramatycznych nagrań należy to z udziałem Stanisława Swianiewicza, jedynego ocalałego z transportu polskich oficerów do Katynia.

Przypominając o okolicznościach śmierci tysięcy polskich obywateli, chcemy jednocześnie przywołać ich losy, ich imiona i twarze. Temu służy rozdział serwisu pt. "Biografie katyńskie", a w nim: kilkanaście nagranych wspomnień rodzin ofiar katyńskiej zbrodni. Liczne fotografie ukazujące życie jeszcze przed apokalipsą.

Kolejna część serwisu Polskiego Radia katyn.polskieradio.pl poświęcona jest poszukiwaniom tysięcy "zaginionych" oficerów. Tu oddajemy przede wszystkim głos Józefowi Czapskiemu, który w porywający, godny znakomitego literata sposób opowiada o swoim śledztwie na "nieludzkiej ziemi", podróży po sowieckiej Rosji w poszukiwaniu jeńców. Multimedialna mapa pozwala nam wyruszyć w tę dramatyczną podróż wraz z Józefem Czapskim.

Dwa ostatnie rozdziały serwisu dotyczą żmudnej, wciąż niezakończonej, walce na temat dokonanej w 1940 roku przez Sowietów zbrodni. Rekonstruujemy cyniczne wykorzystanie przez Niemców sprawy katyńskiej dla ich własnych politycznych celów. Przypominamy o reakcjach Polaków (tu m.in. nagrania z udziałem gen. Władysława Andersa, historia działalności Józefa Mackiewicza), o kolejnych komisjach mających na celu wyjaśnienie mordu z 1940 roku.

Ważnym tematem serwisu jest również kłamstwo katyńskie, które legło u podstaw stosunków Polski z ZSRR i stało się kłamstwem założycielskim PRL. Wśród nagrań na ten temat prezentujemy m.in. amatorską, zakazaną przez komunistów audycję "Kłamstwu na przekór" z 1974 roku.

Na serwis katyn.polskieradio.pl składają się nie tylko teksty, multimedialne mapy oraz liczne unikatowe nagrania – z Archiwum Polskiego Radia oraz Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa – świadków ludobójstwa z 1940, świadków walki o prawdę na temat Katynia. Dźwięki te uzupełnione są dziesiątkami fotografii, głównie ze zbiorów Muzeum Katyńskiego w Warszawie, które unaoczniają dramat wydarzeń sprzed ośmiu dekad.

jp

Czytaj także

Kazimierz Skarżyński. Autor pierwszego raportu o Katyniu

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2024 05:45
10 czerwca 1962 roku zmarł Kazimierz Skarżyński, Sekretarz Generalny Polskiego Czerwonego Krzyża w czasie II wojny światowej i autor pierwszego raportu o zbrodni katyńskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katyń 1940. Józef Czapski wspomina poszukiwanie zaginionych polskich oficerów

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2024 05:55
3 kwietnia 1940 roku wyruszył pierwszy transport polskich oficerów, więźniów z obozu w Kozielsku do stacji Gniazdowo. Stamtąd jeńcy byli przewożeni autobusami więziennymi do lasu katyńskiego, gdzie byli mordowani strzałem w tył głowy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci"

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2024 05:55
81 lat temu, 29 marca 1943 roku, Niemcy rozpoczęli pierwsze prace ekshumacyjne na terenie Lasu Katyńskiego, gdzie w lutym odkryto masowe groby żołnierzy Wojska Polskiego. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katyń. Zbrodnia zaplanowana. Posłuchaj wspomnień świadków

Ostatnia aktualizacja: 03.04.2024 06:00
- Do Kozielska zostałem przywieziony na początku listopada 1939 roku. W marcu buchnęła pogłoska, że wkrótce rozpocznie się likwidacja obozu – mówił prof. Stanisław Swianiewicz, jedyny ocalały więzień z transportu polskich oficerów do Katynia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Białoruska Lista Katyńska. Zamordowani w Mińsku

Ostatnia aktualizacja: 12.04.2024 05:50
Zbrodnia katyńska dotyczyła mordów Polaków nie tylko na terenie dzisiejszej Rosji i Ukrainy, ale także Białorusi. Historycy od wielu lat starają się odnaleźć tzw. Białoruską Listę Katyńską, która, jeśli istnieje, zawiera nazwiska osób zamordowanych w Mińsku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odpowiadał za los polskich jeńców z obozów specjalnych NKWD. Posłuchaj zeznań sowieckiego zbrodniarza

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2024 05:55
Gdy na początku lat 90. XX wieku wszczęto śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej, jedną z najważniejszych osób przesłuchiwanych w charakterze świadka był Piotr Soprunienko - naczelnik Zarządu ds. Jeńców Wojennych NKWD ZSRR. W Archiwum Polskiego Radia zachował się fragment zeznań, które złożył w kwietniu 1991 roku.
rozwiń zwiń