Historia

I Konkurs Chopinowski. Skromny debiut wyjątkowego święta muzyki klasycznej

Ostatnia aktualizacja: 07.10.2021 05:55
- Konkurs można było usłyszeć przez skomplikowane aparaty, a akurat mój ojciec taki aparat w Poznaniu kupił, nazywał się Superheterodyna. Był na akumulatorach automobilowych, bo oczywiście nie było u nas elektryczności w Rękawczynie. No i słuchało się przez słuchawki Blaupunkt - wspominał krytyk muzyczny Jerzy Waldorff na antenie Polskiego Radia. 
Składanie gratulacji laureatom I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Na zdjęciu widać między innymi Seweryna Czetwertyńskiego, szefa MSZ Augusta Zaleskiego (drugi z prawej), Emila Młynarskiego, dyrektora Opery Warszawskiej (w głębi, patrzy do góry), senatora Ignacego Balińskiego (w okularach), Jana Skotnickie
Składanie gratulacji laureatom I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Na zdjęciu widać między innymi Seweryna Czetwertyńskiego, szefa MSZ Augusta Zaleskiego (drugi z prawej), Emila Młynarskiego, dyrektora Opery Warszawskiej (w głębi, patrzy do góry), senatora Ignacego Balińskiego (w okularach), Jana SkotnickieFoto: NAC/dp

"Przecież to znowu Piłsudski strzela!"

W 1927 roku polska radiofonia dopiero powstawała, a radioodbiorniki nie były ogólnie dostępne. Jerzy Waldorff i jego rodzina byli więc jednymi z nielicznych słuchaczy I Konkursu Chopinowskiego. Pozostali zainteresowani śledzili kolejne etapy turnieju dzięki prasie. 

- Wszyscy słuchaliśmy po kolei i w końcu przyszedł ten dostojny moment, gdy babka zechciała posłuchać, jakże ten Chopin w Warszawie brzmi – wspominał Jerzy Waldorff. - Więc usiadła do aparatu, a my założyliśmy jej słuchawki. Nie usłyszała jednak muzyki, tylko jakiś bełkot i trzaski. Purpurowa ze złości zdjęła więc słuchawki i powiedziała: "Co wy mi tu wygadujecie, że tam jakieś nokturny grają, przecież to znowu Piłsudski strzela" – dodał ze śmiechem.

Posłuchaj
05:04 Kronika Konkusu Chopinowskiego 3.10,.2015.mp3 Jerzy Waldorff wspomina I Konkurs Chopinowski z 1927 roku. "Kronika Konkursu Chopinowskiego". (PR, 03.10.2015)
 
Informacja o rozstrzygnięciu I Konkursu Chopinowskiego opublikowana w trzydziestym numerze "Kurjera Porannego" z 1927 roku. Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego/Domena publiczna
    Informacja o rozstrzygnięciu I Konkursu Chopinowskiego opublikowana w trzydziestym numerze "Kurjera Porannego" z 1927 roku. Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego/Domena publiczna

Dwuletnie przygotowania

I choć inicjatorem konkursu był pianista i pedagog profesor Jerzy Żurawlew, do podjęcia działania zainspirował go jego nauczyciel, znakomity chopinista Aleksander Michałowski, który od wielu lat organizował dla swoich studentów spotkania muzyczne poświęcone XIX-wiecznemu kompozytorowi. 

Próby pozyskania środków na organizację konkursu zajęły Żurawlewowi blisko dwa lata. Pieniądze udało mu się zdobyć dopiero po zmianie władzy w państwie, gdy patronat nad wydarzeniem objął nowy prezydent Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki. Przedsięwzięcie sfinansowało Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, czyli odpowiednik dzisiejszego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ostatecznie sprawami organizacyjnymi natomiast zajęło się Warszawskie Towarzystwo Muzyczne. 

Legendarny krytyk muzyczny Jerzy Waldorff tłumaczył w audycji z cyklu "Kronika Konkursu Chopinowskiego", że problemy w uzyskaniu funduszy związane były głównie z kryzysem, w którym znalazła się polska kultura i sztuka po I wojnie światowej. Ludzie woleli bowiem grać w brydża i uczestniczyć w wydarzeniach sportowych, niż słuchać koncertów muzyki klasycznej.

Zobacz także:

Z informacji podanych na oficjalnej stronie Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina wynika, że pierwsza edycja wydarzenia pierwotnie miała się rozpocząć 15 października 1926 roku, czyli w dniu odsłonięcia w Łazienkach Królewskich w Warszawie pomnika wybitnego pianisty. Ostatecznie - z powodu opóźnień budowniczych - jego otwarcie przesunięto. 

Dwudziestu sześciu pianistów walczy o trofeum 

Pierwszy konkurs chopinowski odbył się w dniach 23-30 stycznia 1927 roku w Sali Koncertowej Filharmonii Warszawskiej. Wydarzenie miało charakter międzynarodowy - wzięli w nim udział przedstawiciele nie tylko Rzeczpospolitej, lecz także ZSRR, Łotwy, Holandii, Szwajcarii, Węgier, Belgii i Austrii. Co ciekawe - jak wspominał Jerzy Waldorff na antenie Polskiego Radia - początkowo turniej miał mieć charakter drużynowy, jednak pomysł ten nie został zrealizowany. 

- Żurawlew myślał w ten sposób, że jeśli były do tej pory jakieś "zapasy muzyczne", jakieś wyścigi do nagród, najwyżej były to tak zwane turnieje wielkich mistrzów. Wpadł więc na pomysł, żeby zrobić coś w rodzaju drużyn młodzieży, wieloosobowych, z wielu krajów, które będą grały i będzie jury, które będzie wyznaczało nagrody - tłumaczył Jerzy Waldorff w audycji z cyklu "Kronika Konkursu Chopinowskiego".

W wydarzeniu wzięło udział dwudziestu sześciu pianistów z ośmiu krajów. Pierwszą nagrodę uzyskał przedstawiciel Związku Radzieckiego Lev Oborin, drugą natomiast Polak Stanisław Szpinalski. Trzeci i czwarte miejsce przyznano kolejno Róży Etkin i Grigorijowi Ginzburgowi. 

Lew Oborin. Źródło: NAC/Domena publiczna
  Lew Oborin. Źródło: NAC/Domena publiczna

- Za najlepsze wykonanie mazurów tradycyjnie nagrody wyznaczało Polskie Radio i tak jest zresztą do dziś. W tej kategorii zwyciężył Henryk Sztompka – dodał Jerzy Waldorff.

Jury konkursu składało się wyłącznie z przedstawicieli polskiego środowiska muzycznego. Czternastoosobową komisję tworzyli wówczas między innymi kompozytor Witold Maliszewski, dyrygent Piotr Maszyński oraz pianiści Zygmunt Butkiewicz, Zbigniew Drzewiecki i Zofia Rabcewicz. Wydarzenie okazało się wielkim sukcesem, a krytycy podkreślali wysokie poziom uczestników. Organizatorom wytykano jednak pewne niedociągnięcia – przede wszystkim to, że przyjezdnym pianistom nie udostępniono sal do ćwiczeń.

Współczesne edycje wydarzenia niczym nie przypominają tych sprzed stu lat. Obecnie w konkursie głównym bierze udział trzydziestu uczestników, z kilkudziesięciu zakwalifikowanych do etapów eliminacyjnych. Pianiści pochodzą z całego świata - nie tylko z krajów europejskich, lecz także z Azji oraz Ameryki Północnej i Południowej. Turniej jest także transmitowany w telewizji, radiu i internecie.

jb

Podczas pracy korzystałam z wiadomości dotyczących I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego opublikowanych na oficjalnej stronie internetowej wydarzenia.

Czytaj także

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty". Cztery lata temu zmarł Krzysztof Penderecki

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2024 06:00
Krzysztof Penderecki, kompozytor, dyrygent, pedagog, jeden z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki, zmarł nad ranem 29 marca 2020 roku. Przeżył 86 lat. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Maria Kalergis. Pianistka, która złamała Norwidowi serce

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2024 05:40
Była jedną z najciekawszych kobiet XIX wieku - Fryderyk Chopin uczył ją gry na fortepianie, a Cyprian Kamil Norwid uważał za swoją muzę. Wokół jej postaci wyrosło wiele legend - jedna z nich mówi, że Maria Kalergis została rosyjskim szpiegiem. 22 maja 2024 roku mija 148. rocznica jej śmierci.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rusza pierwszy etap Konkursu Chopinowskiego. "Poziom powinien być w tym roku nadzwyczajny"

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2021 06:58
Występ Xunayi Mao z Chin rozpocznie o godz. 10.00 przesłuchania pierwszego etapu 18. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Filharmonii Narodowej w Warszawie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konkurs Chopinowski - pierwsze zachwyty i nadzieje

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2021 16:37
Konkurs Chopinowski jak zwykle zatrzymuje swoich fanów przy odbiornikach, ale i relacjach internetowych przez niemal cały październik. Jakie są oczekiwania, nadzieje i rozczarowania po pierwszych konkursowych przesłuchaniach?
rozwiń zwiń