II Rzeczpospolita w PolskieRadio.pl (11)

85 lat temu zmarł Roman Dmowski, polityk i publicysta, twórca podstaw ideologii narodowej w Polsce

85 lat temu, 2 stycznia 1939 roku, zmarł Roman Dmowski, jeden z "ojców" niepodległości Polski, zaliczany do grona najwybitniejszych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych polityków w naszej historii najnowszej. Był współzałożycielem i głównym ideologiem Narodowej Demokracji. Miał inną od Józefa Piłsudskiego wizję odradzającej się w 1918 roku Polski, odegrał jednak wielką rolę w tworzeniu II Rzeczpospolitej.

W towarzystwie kochanki i… w eskorcie niszczyciela, czyli Piłsudski na Maderze

Na swój najdłuższy w ciągu sprawowania funkcji publicznych urlop Marszałek wybrał się na atlantycką wyspę. Na Maderę przybył 21 grudnia 1930 roku. Odpoczywał tam w towarzystwie atrakcyjnej młodej lekarki. Ale sielanka nie trwała długo - Piłsudski wrócił z urlopu 23 marca 1931, a epilog podróży okazał się tragiczny.

Transatlantyk "Piłsudski". Duma żeglugi II Rzeczpospolitej

Był pierwszym transatlantykiem pod polską banderą i symbolem dostępu do morza państwa odrodzonego po latach niewoli. W latach pokoju przewoził pasażerów do Nowego Jorku. Po wybuchu II wojny światowej miał służyć jako transportowiec, ale zatonął w trakcie pierwszego wojskowego rejsu.

NASZA ROZMOWA Po zamachu na Narutowicza Piłsudski nie był już tą samą osobą. "Dramat zostawił w nim stały ślad"

Śmierć głowy państwa z rąk zamachowca była dla Marszałka olbrzymim ciosem. - Piłsudski nie przypuszczał, że nienawiść może się skumulować do tego stopnia, że w państwie, które szczyciło się tym, że nie miało królobójców w swojej historii, dojdzie do tak potwornej zbrodni – ocenia prof. Grzegorz Nowik, historyk, pracownik Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Józef Piłsudski Gabriel Narutowicz Narodowa Demokracja II RP prezydent

Gen. Stanisław Maczek. Był legendą za życia

11 grudnia 1994 roku zmarł gen. Stanisław Maczek, bohater II wojny światowej, utalentowany dowódca 1. Polskiej Dywizji Pancernej, wsławionej walkami pod Falaise podczas inwazji sił alianckich w Normandii w 1944 roku i wyzwoleniem holenderskiej Bredy. "Bijcie się twardo, ale po rycersku" - apelował do swoich żołnierzy.

Gabriel Narutowicz. Pierwszy prezydent II RP

Pierwszy prezydent II Rzeczpospolitej był zasłużonym budowniczym elektrowni wodnych i gorącym patriotą przejętym losem Polski. – Ta szlachetna postać, która niosła ewangelię porozumienia i przebaczenia wobec uczestników demonstracji przeciwko sobie, została zamordowana – mówił prof. Marian Marek Drozdowski w audycji Polskiego Radia z 2019 roku.

Rząd Ignacego Paderewskiego. Pierwszy powojenny polski gabinet uznany przez ententę

9 grudnia 1919 roku Ignacy Jan Paderewski ustąpił z funkcji premiera Polski. Chociaż jego rząd utrzymał się przez zaledwie kilka miesięcy, działania gabinetu budziły wśród ówczesnych polityków zażarte dyskusje. Z jednej strony chwalony był za przeprowadzenie pierwszych w historii Polski wolnych wyborów parlamentarnych, z drugiej krytykowany za złe prowadzenie polityki skarbowej państwa.

Stefan Eichler. Prochy zasłużonego oficera zostały pochowane w Polsce

Należał do Związku Strzeleckiego, służył w Legionach, był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej i dyplomowanym oficerem. W czasie II wojny światowej trafił do sowieckich obozów i wraz z Armią Andersa opuścił ZSRR. Po wojnie aktywnie uczestniczył w działaniach polskich władz na uchodźstwie. Po ponad 40 latach od śmierci jego prochy zostały pochowane w Polsce.

Generał Stanisław Kopański – obrońca Tobruku spoczął na Powązkach

Uczestniczył w I wojnie światowej, brał udział w bojach o Lwów i Wilno w 1919 roku, w czasie wojny obronnej 1939 roku należał do Sztabu Generalnego Naczelnego Wodza, następnie dowodził Samodzielną Brygadą Strzelców Karpackich, która uczestniczyła w heroicznej obronie Tobruku. Po wojnie został zmuszony do pozostania na emigracji, teraz jego szczątki wróciły do Polski.

II Rzeczpospolita

85 lat temu zmarł Roman Dmowski, polityk i publicysta, twórca podstaw ideologii narodowej w Polsce

Sprawa Rity Gorgonowej. Najgłośniejszy proces II RP

Eugeniusz Kwiatkowski. Przez całe życie chciał zmieniać Polskę

Stanisław Kot. Historyk w dziejowej zawierusze

W towarzystwie kochanki i… w eskorcie niszczyciela, czyli Piłsudski na Maderze

Podpisano umowę na budowę Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919

Transatlantyk "Piłsudski". Duma żeglugi II Rzeczpospolitej

Zofia Nałkowska. Wiecznie młoda dama literatury

NASZA ROZMOWA Po zamachu na Narutowicza Piłsudski nie był już tą samą osobą. "Dramat zostawił w nim stały ślad"

PZL.37 "Łoś". Najnowocześniejszy polski samolot września 1939

Gen. Stanisław Maczek. Był legendą za życia

Gabriel Narutowicz. Pierwszy prezydent II RP

Rząd Ignacego Paderewskiego. Pierwszy powojenny polski gabinet uznany przez ententę

Linia Curzona, czyli Polska odcięta od Kresów

Stefan Eichler. Prochy zasłużonego oficera zostały pochowane w Polsce

Generał Stanisław Kopański – obrońca Tobruku spoczął na Powązkach

Wiesław Chrzanowski - konstruktor turbin parowych, działacz państwowy i narodowy

"Marszałek z ludzką twarzą". Wspomnienie o Józefie Piłsudskim