Michał Nowakowski - badacz staropolskich tekstów użytkowych Gościem audycji "Skarbiec Nauki Polskiej" był Michał Nowakowski, doktorant z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz laureat Programu START 2024. Zobacz więcej na temat: literatura
Skąd przybyli Sumerowie? "Musiał to być kierunek wschodni" Sumerowie stworzyli pierwszą w dziejach ludzkości tak wysoko zaawansowaną cywilizację, wyprzedzając czasowo nawet starożytnych Egipcjan. W IV tys. p.n.e., w dorzeczu dwóch mezopotamskich rzek - Eufratu i Trygrysu - zakładali swoje miasta-państwa. Zawdzięczamy im najstarsze pismo świata, rachubę czasu, imponujące zigguraty (wieże świątynne) i podstawy wydajnego rolnictwa (systemy irygacyjne). Zobacz więcej na temat: Sumerowie Mezopotamia
Archeolodzy odkryli unikatowy hełm celtycki w gminie Chorzele na Mazowszu Naukowcy Państwowego Muzeum Archeologicznego we współpracy z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego od wiosny na stanowisku archeologicznym "Łysa Góra" w gminie Chorzele odkryli ok. 300 różnych zabytków, w tym hełm celtycki z IV w. p.n.e. Zobacz więcej na temat: Celtowie archeologia
Uczony, misjonarz, mandatariusz. Trzy oblicza Michała Boyma Niedawno minęła 365. rocznica śmierci Michała Boyma. Służył on m.in. na skatolicyzowanym chińskim dworze i był wysłannikiem cesarza do papieża. Jego barwne życie przypomniał w "Eurece" prof. Marcin Jacoby - sinolog, tłumacz, literaturoznawca, kierownik Zakładu Studiów Azjatyckich na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Zobacz więcej na temat: Michał Boym Marcin Jacoby Chiny podróże medycyna
Anna Jagiellonka. Ostatni król z dynastii Jagiellonów Pewien skandynawski kronikarz nazwał Annę Jagiellonkę "Katarzyną Medycejską Wschodu". To wielka pochwała, jeśli pamięta się o tym, że żona i matka królów Francji przez wiele lat z powodzeniem kierowała polityką swojego kraju. Jaka naprawdę była Anna Jagiellonka? Zobacz więcej na temat: HISTORIA historia Polski Stefan Batory renesans królowie Polski Paweł Wieczorkiewicz
Ziarno kakaowca. Dlaczego zajęło tak wyjątkowe miejsce w kulturze ludów Mezoameryki? Z dużym prawdopodobieństwem to Olmekowie - przedstawiciele najstarszej cywilizacji Ameryki Środkowej - już na początku I tys. p.n.e. "udomowili" kakaowiec i odkryli proces wytwarzania płynnej czekolady, bo w takiej formie była ona spożywana przez większość swej historii. Zobacz więcej na temat: kakao czekolada archeologia Aztekowie
Jak powstawały cztery Ewangelie kanoniczne? Czy tzw. Źródło Q rzeczywiście istniało? Od niemal dwóch tysięcy lat trwają próby odpowiedzi na pytanie, kiedy zostały zredagowane cztery Ewangelie kanoniczne, czyli te, które zostały włączone w skład Nowego Testamentu. Kompletne teksty pochodzą dopiero z początku IV wieku. Z wcześniejszych czasów zachowały się tylko fragmentaryczne urywki. Czym zatem dysponujemy i czy możemy liczyć na jakieś nowe znaleziska? Zobacz więcej na temat: religia wiara ewangelia
Pathyris - polscy archeolodzy próbują odtworzyć starożytne miasto Polscy archeolodzy chcą zrekonstruować urbanistyczną tkankę miasta, wpisując w nią "codzienność życia" mieszkańców Pathyris. Zobacz więcej na temat: Egipt starożytność archeologia
ORP "Orzeł". Co stało się z najsłynniejszym polskim okrętem podwodnym? ORP "Orzeł" to najsłynniejszy polski okręt podwodny, który zaginął wiosną 1940 roku i od kilku dekad jest bezskutecznie poszukiwany przez wyprawy badawcze. Kolejna polska ekspedycja spędziła niedawno na Morzu Północnym 7 tygodni, podczas których przeczesała 350 kilometrów kwadratowych dna. Jakie były efekty tej wyprawy? Zobacz więcej na temat: ORP Orzeł Morze Północne Piotr Wytykowski Marcin Jamkowski
Stefan Ossowiecki - najsłynniejszy jasnowidz II Rzeczpospolitej 80 lat temu, w czasie powstania warszawskiego, został rozstrzelany Stefan Ossowiecki - inżynier chemik, technolog, a jednocześnie... najsłynniejszy jasnowidz II Rzeczpospolitej. Pod wrażeniem jego fenomenu byli najważniejsi politycy i ludzie kultury 20-lecia międzywojennego, którzy mieli szansę przekonać się o jego wyjątkowych umiejętnościach w czasie prywatnych seansów i eksperymentów. Zobacz więcej na temat: Stefan Ossowiecki II RP II Rzeczpospolita
Odkrycia w Delcie Nilu. Jakie tajemnice odsłoniło stanowisko Tell el Farcha? Dwa złote posążki liczące sobie ponad 5 tys. lat otwierają najsłynniejszą na świecie kolekcję sztuki starożytności w Muzeum Egipskim w Kairze. Te unikatowe dzieła sztuki pochodzą z polskich wykopalisk w Tell el Farcha, w Dolinie Nilu. Współkierownikiem misji jest prof. Krzysztof Ciałowicz z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zobacz więcej na temat: Krzysztof Ciałowicz starożytny Egipt NAUKA archeologia
Kto zamieszkiwał starożytną Kartaginę? Polska badaczka dogłębnie to sprawdziła Gościem kolejnej audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej" była dr Martyna Świerk, tegoroczna laureatka Programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, a także badaczka struktury społecznej rzymskiej Kartaginy. Zobacz więcej na temat: Kartagina Fundacja na rzecz Nauki Polskiej starożytny Rzym starożytność
Prof. Barbara Skarga - wielka humanistka i fundatorka stypendium dla młodych badaczy W tym roku przypada 15. rocznica śmierci prof. Barbary Skargi. O przejmującym życiu tej wielkiej humanistki, jej dorobku filozoficznym, a także wieloletniej współpracy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej mówiliśmy w audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej" (24.07). Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej filozofia Jacek Migasiński Maciej Żylicz Barbara Skarga stypendium Dwójka
"Zwyczajni 44". Agnieszka Cubała: mieszkańcy stolicy byli potężnym wsparciem dla powstańców W powstaniu warszawskim zginęło kilkanaście uczestników zrywu i ponad sto tysięcy mieszkańców miasta. Ludność cywilna była potężnym wsparciem i zapleczem dla walczących. Poniosła też najwyższe ofiary, tracąc domy, rodziny i własne życie. Zobacz więcej na temat: Powstanie Warszawskie Warszawa Agnieszka Cubała
Odciski łap i ogona płaza sprzed 300 milionów lat. Ważne odkrycie na Dolnym Śląsku Podczas prac w czynnym kamieniołomie koło Nowej Rudy na Dolnym Śląsku natrafiono na odciski łap i ogona płaza sprzed 300 milionów lat. Odciśnięte w piaskowcu ślady ogona to historycznie pierwszy dowód na występowanie rogowych łusek u płazów blisko spokrewnionych z owodniowcami (organizmy, u których w rozwoju zarodkowym pojawiają się błony płodowe). Zobacz więcej na temat: archeologia Dolny Śląsk
Polscy archeolodzy będą prowadzić niezwykłe wykopaliska w grobowcu królewskim w Egipcie To ogromne wyróżnienie i prestiż, bo stanowisko, na jakie otrzymali koncesję, widnieje na liście UNESCO. Faraon Szepseskaf, którego miejsce ostatecznego spoczynku jest przedmiotem projektu – to syn Mykerinosa ("właściciela" najmniejszej spośród trzech słynnych piramid w Gizie). Zobacz więcej na temat: archeologia Egipt paleontologia piramidy Giza UNESCO
Świat Mykeńczyków w poezji Homera. Czy jest to obraz zgodny z wynikami naukowych odkryć? Bohater spotkania "Po drugiej stronie lustra" prof. Kazimierz Lewartowski jest badaczem cywilizacji egejskich z epoki brązu ze szczególnym uwzględnieniem kultury mykeńskiej, która rozwijała się między 1700 a 1100 r. p.n.e. Świat Mykeńczyków (Achajów) został na wieki utrwalony w poezji Homera, ale czy jest to obraz zgodny z wynikami naukowych odkryć? Zobacz więcej na temat: archeologia Grecja starożytna Grecja Kazimierz Lewartowski Homer
Kościół w Miseedzie. Jakie tajemnice skrywają stanowiska archeologiczne dawnej Nubii? Ogromny głaz z wyrytym przedstawieniem postaci dostojnika (może króla?) z czasów starożytnych został włączony w obręb chrześcijańskiego kościoła, który w tym miejscu zbudowano kilkaset lat później. Zobacz więcej na temat: archeologia Dobrochna Zielińska Nubia Sudan