Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Dorota Truszczak

Paderewski i Dmowski. Ambasadorzy sprawy polskiej w Paryżu

Traktat wersalski, który zakończył I wojnę światową, był efektem działań i negocjacji podejmowanych m.in. przez polską delegację w Paryżu. - Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski i delegaci Józefa Piłsudskiego pokazali, co oznacza obrona polskich interesów i dopominanie się o polskie racje - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Jan Żaryn. Jaką rolę odegrali w odzyskaniu przez Polskę niepodległości i ustaleniu jej granic? Zobacz więcej na temat:  historia Polski Jan Żaryn Roman Dmowski Paryż Ignacy Jan Paderewski

Oksywie. Dziś dzielnica Gdyni, kiedyś gród książęcy

Obecnie Oksywie to dzielnica Gdyni, jednego z najmłodszych polskich miast. Historia tego miejsca stawia je w gronie najstarszych grodów na terenie dzisiejszej Polski. - Gród oksywski w okresie wczesnego średniowiecza stał się nawet grodem książęcym. Jego znaczenie było niewątpliwie duże - mówi w Programie 1 Polskiego Radia Dawid Gajos, historyk z Muzeum Miasta Gdyni. Tutaj, już w XX wieku, zbudowano port handlowy i bazę marynarki wojennej. Zobacz więcej na temat:  kosmos Gdynia

"Wzmocnienie gospodarcze kraju". Sto lat temu Górny Śląsk powrócił do Polski

Sto lat temu wojska polskie, po rozstrzygnięciach granicznych, wkroczyły na Górny Śląsk. - Pamięć o powstańcach i powstaniach śląskich, tu na Śląsku jest żywa. Jest też przedmiotem dumy - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Andrzej Sznajder, dyrektor IPN w Katowicach. O powrocie uprzemysłowionej części Górnego Śląska do Polski zadecydowała m.in. determinacja Wojciecha Korfantego. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Górny Śląsk powstania śląskie IPN Wojciech Korfanty

Maria Mirecka-Loryś. "Komunistów traktowano w ten sposób, co Niemców"

Swój przydomek, "Boża przemytniczka", Maria Mireckiej-Loryś otrzymała za sprawą wyjazdów do Związku Radzieckiego w latach 70. ubiegłego wieku z wizytami do brata. Jechała tam z pomocą dla Polaków. Najpierw walczyła w podziemiu przeciwko Niemcom, a później przeciw sowieckiemu okupantowi. - Działacze obozu narodowego już w czasie wojny uważali, że wrogów jest dwóch. Komunistów traktowano w ten sam sposób, co Niemców - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Jan Żaryn. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Stany Zjednoczone Nowy Jork II Rzeczpospolita Jan Żaryn II wojna światowa Powstanie Warszawskie

Konstytucja marcowa. "Budowanie fundamentów nowego państwa"

Uchwalenie 17 marca 1921 roku konstytucji położyło podwaliny pod budowę nowego państwa polskiego, które 11 listopada 1918 roku rozpoczęło swoją historię po 123 latach zaborów. - To czas chyba nieporównywalny z żadnym innym okresem - mówi w Programie 1 Polskiego Radia o uchwaleniu Konstytucji marcowej prof. Andrzej Nowak. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dwudziestolecie międzywojenne dyplomacja Andrzej Nowak Józef Piłsudski rząd reformy 11 listopada historia Europy Senat konstytucja 3 maja Księstwo Warszawskie Roman Dmowski Ignacy Daszyński Maciej Rataj

Wybuch niepodległości. Październik – listopad 1918

W październiku 1918 roku rodziły się pierwsze polskie ośrodki władzy: Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego i Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie. Stefan Żeromski został nawet, na krótko, prezydentem tzw. Rzeczpospolitej Zakopiańskiej. Zobacz więcej na temat:  historia Polski Dwudziestolecie międzywojenne dyplomacja Andrzej Nowak Józef Piłsudski Lwów Lublin Ignacy Daszyński Polska Partia Socjalistyczna Magdeburg Zamek Królewski rząd reformy Jędrzej Moraczewski Warszawa 11 listopada feminizm historia Europy

Ksiądz Julian Chrościcki. "Kapłan niezłomny i bohaterski"

Ksiądz Julian Chrościcki był więźniem m.in. Pawiaka i niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. - Wywieziony na Pawiak w stroju kapłana, bardzo tym raził służbę więzienną (…). Mimo swojego stanu zdrowia pamiętał, że jest kapłanem i niósł pomoc załamanym współwięźniom - mówi w Programie 1 Polskiego Radia Anna Kaczmarek z Rady Fundacji im. ks. Juliana Chrościckiego. Zobacz więcej na temat:  Kościół Warszawa historia Polski

Dmowski i Paderewski - na światowych salonach walczyć o sprawę polską

Choć dyplomatyczna aktywność Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w okresie I wojny światowej ma charakter synergiczny, choć obaj ze sobą współpracowali, to zdaniem prof. Andrzeja Nowaka wszystkie wysiłki zaczynają się od współzałożyciela Narodowej Demokracji. Zobacz więcej na temat:  Ignacy Jan Paderewski Roman Dmowski historia Polski Dwudziestolecie międzywojenne dyplomacja muzyka klasyczna NAUKA

Tadeusz Bielecki. Dlaczego jest nazywany następcą Romana Dmowskiego?

Urodził się w 1901 roku, był politykiem narodowym, parlamentarzystą II Rzeczpospolitej, honorowym przywódcą narodowców na emigracji, publicystą, autorem wspomnień "W szkole Dmowskiego". Dlaczego Tadeusz Bielecki jest nazywany następcą Romana Dmowskiego? Kiedy i jak z związał się z ruchem narodowym, jaką spuściznę po sobie pozostawił? Zobacz więcej na temat:  historia Polski Roman Dmowski Młodzież Wszechpolska Jan Żaryn

Akt 5 listopada. "Niemcy i Austria szukały mięsa armatniego"

- I wojna światowa trwała już wówczas blisko 28 miesięcy. Każdego miesiąca ginęło na niej 100 czy 200 tysięcy żołnierzy. Najbrutalniej rzecz ujmując, z punktu widzenia sztabowców armii brakowało mięsa armatniego. Jego rezerwuarem, do tej pory niewykorzytanym, były obszary zagarnięte przez Niemcy i Austro-Węgry kosztem Imperium Rosyjskiego. Zamieszkiwała te obszary głównie ludność polska - mówił w audycji "Historia żywa" prof. Andrzej Nowak​. Zobacz więcej na temat:  historia Polski historia Europy rozbiory Polski Rosja Andrzej Nowak