Kanały internetowe

Historia

Serwisy historyczne

Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Studio Reportażu I Dokumentu Polskiego Radia

Orkiestra Polskiego Radia W Warszawie

Lektury Do Słuchania

Ramówka

Częstotliwości

Sklep

Szkolenia

Section05

oświecenie

Wolter – gwiazda filozofii i hipokryta

Był człowiekiem pełnym sprzeczności. Zasłynął jako oświeceniowy myśliciel, który głosił wolność słowa i wyznania, ale jednocześnie poparł rozbiory Polski. Po latach stwierdził, że został wykorzystany przez absolutystycznych monarchów. Zobacz więcej na temat: HISTORIA filozofia Wolter

Grzegorz Piramowicz. Współtwórca polskiej edukacji

Należał do grona oświeceniowej elity intelektualnej kraju, nadającej kierunek jego rozwojowi. Był architektem rodzącego się systemu szkolnictwa świeckiego, które postrzegał jako narzędzie służące rozwojowi i dobrobytowi ojczyzny. 14 listopada mija 223. rocznica jego śmierci. Zobacz więcej na temat: HISTORIA edukacja konstytucja 3 maja Ormianie

Jan Jaśkiewicz był w czołówce umysłów polskiego Oświecenia

W panteonie polskich naukowców czasu schyłku I Rzeczpospolitej obok Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica i braci Jana i Jędrzeja Śniadeckich swoje miejsce ma też nazwisko Jana Jaśkiewicza. Tym większą niesprawiedliwością jest to, że postać akademika związanego ze Lwowem jest dziś niemal zapomniana. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Kraków Lwów Hugo Kołłątaj Jan Śniadecki Stanisław Staszic

Paryskie katakumby. Podziemny cmentarz zbudowany z kości

Przed wejściem dla turystów widnieje napis: "Stój! To imperium śmierci!". Tego ostrzeżenia brak przed nielegalnymi włazami. Niejeden śmiałek, który z nich korzysta, gubi się w podziemnym labiryncie. Ale nigdy nie jest sam. Towarzystwa dotrzymuje mu sześć milionów szkieletów. Kilka metrów pod paryskimi ulicami spotkamy bowiem więcej paryżan, niż na powierzchni. Zobacz więcej na temat: śmierć Paryż pogrzeby kości HISTORIA historia Europy średniowiecze

III rozbiór Polski. Zachwianie równowagi w Europie

- Trzy upiorzyce wyssały z Polski życie państwowe. Były to siostry rodzone – konfederacja barska, radomska i targowicka. Najbardziej winną upiorzycą była konfederacja barska, gdyby nie ona państwo polskie nie upadłoby w XVIII wieku – pisał Stanisław Cat-Mackiewicz. Zobacz więcej na temat: rozbiory Polski Stanisław August Poniatowski

Adam Naruszewicz – ksiądz oświecony

Jako jezuita był jednym z typowych przedstawicieli polskiego oświecenia, zdominowanego przez wykształconych na europejskich uniwersytetach duchownych. Jego "Historia narodu polskiego" przeszła do klasyki historiografii. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Adam Naruszewicz Stanisław August Poniatowski

"Podróże Guliwera" dla dorosłych. "Po tej książce człowiek nie będzie spokojny"

– Kolejne pokolenia odnajdują tu swoje własne niepokoje i problemy – mówił prof. Józef Rurawski w Polskim Radiu o "Podróżach Guliwera" Jonathana Swifta. Ta jedna z najsłynniejszych powieści literatury angielskiej czytana w całości, bez tradycyjnych "skrótów dla młodzieży", okazuje się książką uniwersalną i bardzo gorzką. Zobacz więcej na temat: literatura podróże Anglia fantastyka filozofia satyra alegoria HISTORIA

251 lat temu powstało "pierwsze ministerstwo oświaty" - Komisja Edukacji Narodowej

Jak doszło do tego, że 14 października 1773 roku – w czasie trwania Sejmu Rozbiorowego –utworzono pierwszą w Polsce i w Europie państwową instytucję oświatową? 251. rocznica powołania KEN to doskonała okazja, by na to pytanie spróbować znaleźć odpowiedź. Zobacz więcej na temat: reformy edukacja Rzeczpospolita szkoła rozbiory Polski Stanisław August Poniatowski

August III Sas. Król czasów rozpasanych w formie i pustych w treści

30 lat panowania ostatniego Wettyna na polskim tronie to czas względnego spokoju i dobrej koniunktury gospodarczej. "Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa" mówiła szlachta, a chłopi dodawali "Za króla Sasa mnogo chleba i miasa [mięsa]". Co z tego, skoro to właśnie wtedy nastąpiło apogeum wewnętrznego rozkładu państwa. Zobacz więcej na temat: HISTORIA barok królowie Polski władcy Polski

"Mickiewicz? To polski Petrarka". Maurycy Mochnacki jako apostoł romantyzmu

Był jednym z pierwszych, którzy poznali się na geniuszu Adama Mickiewicza. W słynnym sporze romantyków z klasykami stanął po stronie nowej poezji. Maurycy Mochnacki - publicysta, uczestnik powstania listopadowego - należał do najważniejszych teoretyków epoki, która miała się stać dla naszej kultury przełomowa. Zobacz więcej na temat: Maurycy Mochnacki Adam Mickiewicz romantyzm literatura tożsamość poezja HISTORIA

Franciszek Zabłocki. Komediopisarz, reformator, patriota

10 września 1821 roku zmarł Franciszek Zabłocki. Był jednym z najwybitniejszych osiemnastowiecznych polskich komediopisarzy, autorem ponad sześćdziesięciu sztuk teatralnych - w tym "Fircyka w zalotach" - a także twórcą licznych satyr i paszkwili okresu Sejmu Wielkiego. Zobacz więcej na temat: historia Polski literatura poezja Stanisław August Poniatowski

Teatr Stanisławowski. Dworskie dramaty wśród pomarańczy

Dokładnie 236 lat temu, 6 września 1788 roku, w Starej Pomarańczarni w warszawskich Łazienkach otwarto teatr dworski króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ta unikatowa w światowej skali przestrzeń do dziś służy narodowej scenie. Zobacz więcej na temat: Stanisław August Poniatowski Łazienki Królewskie Warszawa Teatr Stanisławowski Teatr Wielki - Opera Narodowa historia Polski HISTORIA historia warszawy Rzeczpospolita królowie Polski królestwo

Jan Śniadecki. Romantyzmowi przeciwstawiał "mędrca szkiełko i oko"

Matematyk, astronom, filozof i reformator oświaty. Zasłużony dla uniwersytetów w Krakowie i Wilnie. Udowadniał, że patriotą jest nie tylko ten, kto walczy szablą, ale i ten, który oświeca rozumem. Zobacz więcej na temat: Adam Mickiewicz HISTORIA Kraków rozbiory Polski Uniwersytet Jagielloński

Józef Hoene-Wroński. Matematyka, Rosja i odkrycie "przeznaczeń ludzkości"

– Twierdził, że jest powołany do objawienia ludziom prawdy absolutnej i przeprowadzenia reformy powszechnej filozofii, matematyki, astronomii i techniki w oparciu o własny system filozoficzny – mówił w Polskim Radiu prof. Andrzej Notkowski o ideach Józefa Hoene-Wrońskiego. 9 sierpnia mija 171. rocznica śmierci tego oryginalnego myśliciela, matematyka, twórcy filozofii mesjanistycznej. Zobacz więcej na temat: Adam Mickiewicz romantyzm filozofia religia Rosja Tadeusz Kościuszko wynalazcy matematyka

Stanisław Konarski – odważył się być mądrym

- Za najważniejszą sprawę dla reformy uznał naprawę sejmów i obszernie komentując różne poglądy dowodził, że liberum veto nie ma legalnych podstaw, nie broni wolności, lecz stanowi tyranię jednostki nad większością - mówiła o Stanisławie Konarskim dr Maria Czeppe na antenie Polskiego Radia. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rzeczpospolita Stanisław August Poniatowski Stanisław Konarski

Wojciech Bogusławski. Jeden z twórców polskiej opery narodowej

- Był towarzyski, odznaczał się ogładą i znajomością kilku języków obcych. Te cechy pomogły mu w prowadzeniu teatru – powiedziała prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska. - Pokazał wiele swoich talentów. Nie krył swoich ambicji w dziedzinie opery. Można go śmiało nazwać jednym ze współtwórców polskiej opery narodowej. Wojciech Bogusławski zmarł 195 lat temu. Zobacz więcej na temat: historia Polski opera Wojciech Bogusławski Julian Ursyn Niemcewicz Stanisław August Poniatowski

Sejm w Grodnie. Ostatni sejm I Rzeczpospolitej

231 lat temu, 17 czerwca 1793 roku, rozpoczął obrady sejm grodzieński - ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej, zwołany i działający pod terrorem władz carskich. Posłowie zebrani na zwołanym przez Prusy i Rosję sejmie zatwierdzili drugi rozbiór Polski. Zobacz więcej na temat: HISTORIA historia Polski rozbiory Polski

Wolter – gwiazda filozofii i hipokryta

Był człowiekiem pełnym sprzeczności. Zasłynął jako oświeceniowy myśliciel, który głosił wolność słowa i wyznania, ale jednocześnie poparł rozbiory Polski. Po latach stwierdził, że został wykorzystany przez absolutystycznych monarchów. Zobacz więcej na temat: HISTORIA filozofia Wolter