Polskie Radio
Section05

wspomnienie

"Dla ojczyzny nie ma już żadnego ratunku". Rocznica tragicznej śmierci Witkacego

18 września 1939 roku we wsi Jeziory na Polesiu Stanisław Ignacy Witkiewicz – na wieść o wkroczeniu armii sowieckiej do Polski – odebrał sobie życie. O ataku wojsk radzieckich artysta dowiedział się z wiadomości radiowych. – Wtedy powiedział, że dla ojczyzny nie ma już żadnego ratunku – wspominał słowa Witkacego Włodzimierz Ziemlański, świadek tych dramatycznych wydarzeń.
Zobacz więcej na temat:  Stanisław Ignacy Witkiewicz II wojna światowa 17 września 1939 ZSRR samobójstwo literatura 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

"Straszliwa obcość tego najazdu". "Jak dzicz". Świadkowie o agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku

– To już będę zawsze pamiętał. Tę noc pochmurną, przerażającą dla nas wszystkich, to głuche dudnienie ciężkiego żelastwa. I wkraczające późno nocą do Wilna czołgi radzieckie – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Bogdan Rudnicki, wilnianin. Takich przejmujących wspomnień o 17 września 1939 roku zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa 17 września 1939 ZSRR Lwów Grodno Wilno agresja sowiecka 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Ksawery Jasieński. Jeden z najsłynniejszych głosów Polskiego Radia

– Na ostatnim roku studiów podczas ćwiczeń gimnastycznych spadłem i trzasnął mi kręgosłup. Trafiłem do szpitala, czekałem chyba z miesiąc na gips. I czytałem moim towarzyszom niedoli książkę. Bardzo im się to spodobało – zaczął Ksawery Jasieński swoją opowieść o tym, jak stał się lektorem radiowym. Ten wybitny lektor i spiker Polskiego Radia oraz Telewizji, a także głos warszawskiego metra, kończy 13 września 93 lata!
Zobacz więcej na temat:  Polskie Radio Warszawa stan wojenny metro

Po 80 latach pamiątki zabrane przez Niemców wróciły do rodzin ofiar

Zegarki i kolczyki, pierścionki i obrączki, a także różaniec i niewielki ryngraf z wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej oraz krzyżyki - to pamiątki po kobietach i mężczyznach, zatrzymanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego i uwięzionych w obozach koncentracyjnych. Po 80 latach te przedmioty wróciły do ich rodzin.
Zobacz więcej na temat:  Powstanie Warszawskie niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne II wojna światowa pamiątki gestapo Niemcy

Jeremi Przybora: podczas oblężenia Warszawy w 1939 roku pomagało nam słuchanie swinga

- Z Jerzym Wasowskim poznaliśmy się we wrześniu 1939 roku podczas pełnienia naszych dyżurów w budynku Polskiego Radia na ul. Zielnej. A że czas był przykry i sytuacja oblężonej Warszawy mało komu już zostawiała odrobinę chociaż nadziei, odwiedzałem pana Jerzego w amplifikatorni i tam, ku pokrzepieniu serc, słuchaliśmy sobie ulubionego przez nas obu swinga łapanego z zachodnich stacji - wspominał pierwsze dni II wojny światowej Jeremi Przybora.
Zobacz więcej na temat:  Dwójka historia Polski II wojna światowa Jeremi Przybora KULTURA Małgorzata Szymankiewicz Stefania Grodzieńska

"Mama urodziła mnie po raz drugi". Jerzy Ficowski o wojennym cudzie i długu wobec zmarłych

– Mama postanowiła mnie ratować. Ale jak dotarła do tego Niemca? Nie wiadomo. Gdzie były straże? Gdzie były rolki drutu kolczastego przed wejściem? – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Jerzy Ficowski, przywołując dramatyczny epizod z czasów II wojny. We wspomnieniach tego poety zachowały się historie o niezwykłym ocaleniu, ale i o tych, których zgładzono, a którym nie można było pomóc.   
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Ficowski literatura II wojna światowa Żydzi poezja Powstanie Warszawskie

"1 września obudziły mnie syreny". Początek II wojny światowej we wspomnieniach świadków [POSŁUCHAJ]

– O szóstej rano pierwszego września rozległ się potworny hałas. Cały dom drżał. Zerwaliśmy się. Przez okno widzieliśmy, jak od strony Krosna szły dymy – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu grafik i malarz Franciszek Starowieyski. Takich osobistych wspomnień o okolicznościach wybuchu II wojny światowej zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa wrzesień 1939 Niemcy Warszawa

"Wojna jest, panowie, wyłazić z wody!". Posłuchaj wspomnień z 1 września 1939 roku

"Gdzie byłem, co robiłem w piątkowy poranek 1 września 1939 roku?". O tym szczególnym momencie – który okazał się punktem zwrotnym w dziejach świata, po którym już nie było tak samo – opowiadali przed laty przed mikrofonem Radia Wolna Europa m.in. dziennikarze i artyści. Dużo w tych historiach codzienności i najzwyklejszych spraw.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa wrzesień 1939 RWE III Rzesza II RP Niemcy

Krok do poezji. Z pamiętnika Kazimierza Wierzyńskiego

- Tuwim mieszkał przy ul. Królewskiej. Rozmowa potoczyła się jak strzał z pistoletu. Recytowaliśmy sobie wiersze, jeden po drugim. Przed 20.00 poszliśmy do "Picadora". Tuwim wyjął notatnik i odczytał moją strofę. Ledwo się opamiętałem, wepchnięto mnie na estradę. Przeczytałem oczywiście "Szumi w mej głowie". W ten sposób stałem się pikadorczykiem - mówił Kazimierz Wierzyński w jednym z wywiadów. W 130. rocznicę urodzin poety sięgnęliśmy po jego archiwalne wspomnienia.
Zobacz więcej na temat:  Kazimierz Wierzyński Rok Kazimierza Wierzyńskiego RWE Radio Wolna Europa Dorota Gacek Skamandryci Dwudziestolecie międzywojenne Dwójka KULTURA literatura

Jan Ekier. "Spłacić dług Narodu wobec Fryderyka Chopina"

– Oddzielenie tego, co było obcym nalotem, a co intencją Chopina, stanowiło niezwykle trudne zadanie. Ale była to fantastyczna przygoda – mówił w archiwalnych radiowych nagraniach Jan Ekier. 29 sierpnia wspominamy 111. rocznicę urodzin tego wielkiego znawcy kompozytora z Żelazowej Woli, a także cenionego pianisty i pedagoga.
Zobacz więcej na temat:  Jan Ekier Fryderyk Chopin muzyka klasyczna Kraków II wojna światowa Powstanie Warszawskie koncert konkurs chopinowski

Rafał Augustyn: Vratislavia Cantans to najwybitniejsze dzieło Andrzeja Markowskiego

- Andrzej Markowski miał bardzo ważną misję tworzenia multimedialnych, wieloaspektowych wydarzeń. Poza tym wiedział, jak funkcjonuje filharmonia czy festiwal w społeczeństwie. Czuł PR i potrafił rozmawiać z instytucjami, politykami. A przede wszystkim potrafił układać programy w sposób niebanalny - opowiadał w radiowej Dwójce w 100. rocznicę urodzin znakomitego polskiego kompozytora i dyrygenta Rafał Augustyn, krytyk muzyczny.
Zobacz więcej na temat:  Andrzej Markowski Beata Stylińska KULTURA Rafał Augustyn Dwójka rocznica

"On wiedział, że zginie". Tadeusz Gajcy i głos zza granicy śmierci

Miał zaledwie 22 lata, kiedy – dokładnie 80 lat temu, 16 sierpnia 1944 – zginął w powstaniu warszawskim. Na kilka miesięcy przed śmiercią napisał niezwykły wiersz, w którym zwracał się do "do potomnego". – Wiedział, że jego życie jest skończone – mówił w Polskim Radiu literaturoznawca Bronisław Maj o tym nieco zapominanym wielkim poecie.
Zobacz więcej na temat:  Tadeusz Gajcy Powstanie Warszawskie II wojna światowa literatura poezja Warszawa