"Dla ojczyzny nie ma już żadnego ratunku". Rocznica tragicznej śmierci Witkacego 18 września 1939 roku we wsi Jeziory na Polesiu Stanisław Ignacy Witkiewicz – na wieść o wkroczeniu armii sowieckiej do Polski – odebrał sobie życie. O ataku wojsk radzieckich artysta dowiedział się z wiadomości radiowych. – Wtedy powiedział, że dla ojczyzny nie ma już żadnego ratunku – wspominał słowa Witkacego Włodzimierz Ziemlański, świadek tych dramatycznych wydarzeń. Zobacz więcej na temat: Stanisław Ignacy Witkiewicz II wojna światowa 17 września 1939 ZSRR samobójstwo literatura 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę
Prof. Barbara Skarga. Przeciw bezmyślnemu życiu – Czym jest zło, prawda, dobro? Pytając, krążymy wokół tych pojęć, zbliżamy się do tego, co mogłoby być zarysem odpowiedzi – mówiła w jednym z archiwalnych radiowych nagrań prof. Barbara Skarga, znakomita filozof, w czasie II wojny łączniczka AK, zesłana przez NKWD na ponad 10 lat do obozów pracy. Zobacz więcej na temat: filozofia II wojna światowa
"Straszliwa obcość tego najazdu". "Jak dzicz". Świadkowie o agresji sowieckiej na Polskę w 1939 roku – To już będę zawsze pamiętał. Tę noc pochmurną, przerażającą dla nas wszystkich, to głuche dudnienie ciężkiego żelastwa. I wkraczające późno nocą do Wilna czołgi radzieckie – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Bogdan Rudnicki, wilnianin. Takich przejmujących wspomnień o 17 września 1939 roku zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa 17 września 1939 ZSRR Lwów Grodno Wilno agresja sowiecka 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę
Profesor Stanisław Baj - malarz jednej rzeki. "Rysowałem odkąd tylko pamiętam" Regularnie pojawia się ze sztalugą i farbami nad brzegiem rzeki Bug. Malując, próbuje uchwycić ruch rzeki. Pejzaże i portrety stanowią od wielu lat najważniejsze elementy jego twórczości. Choć początkowo inspirował się też mocno życiem wsi. Zobacz więcej na temat: Stanisław Baj Bug Jakub Kukla Dwójka malarstwo KULTURA SZTUKA Polesie
Ksawery Jasieński. Jeden z najsłynniejszych głosów Polskiego Radia – Na ostatnim roku studiów podczas ćwiczeń gimnastycznych spadłem i trzasnął mi kręgosłup. Trafiłem do szpitala, czekałem chyba z miesiąc na gips. I czytałem moim towarzyszom niedoli książkę. Bardzo im się to spodobało – zaczął Ksawery Jasieński swoją opowieść o tym, jak stał się lektorem radiowym. Ten wybitny lektor i spiker Polskiego Radia oraz Telewizji, a także głos warszawskiego metra, kończy 13 września 93 lata! Zobacz więcej na temat: Polskie Radio Warszawa stan wojenny metro
Po 80 latach pamiątki zabrane przez Niemców wróciły do rodzin ofiar Zegarki i kolczyki, pierścionki i obrączki, a także różaniec i niewielki ryngraf z wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej oraz krzyżyki - to pamiątki po kobietach i mężczyznach, zatrzymanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego i uwięzionych w obozach koncentracyjnych. Po 80 latach te przedmioty wróciły do ich rodzin. Zobacz więcej na temat: Powstanie Warszawskie niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne II wojna światowa pamiątki gestapo Niemcy
Jeremi Przybora: podczas oblężenia Warszawy w 1939 roku pomagało nam słuchanie swinga - Z Jerzym Wasowskim poznaliśmy się we wrześniu 1939 roku podczas pełnienia naszych dyżurów w budynku Polskiego Radia na ul. Zielnej. A że czas był przykry i sytuacja oblężonej Warszawy mało komu już zostawiała odrobinę chociaż nadziei, odwiedzałem pana Jerzego w amplifikatorni i tam, ku pokrzepieniu serc, słuchaliśmy sobie ulubionego przez nas obu swinga łapanego z zachodnich stacji - wspominał pierwsze dni II wojny światowej Jeremi Przybora. Zobacz więcej na temat: Dwójka historia Polski II wojna światowa Jeremi Przybora KULTURA Małgorzata Szymankiewicz Stefania Grodzieńska
"Mama urodziła mnie po raz drugi". Jerzy Ficowski o wojennym cudzie i długu wobec zmarłych – Mama postanowiła mnie ratować. Ale jak dotarła do tego Niemca? Nie wiadomo. Gdzie były straże? Gdzie były rolki drutu kolczastego przed wejściem? – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Jerzy Ficowski, przywołując dramatyczny epizod z czasów II wojny. We wspomnieniach tego poety zachowały się historie o niezwykłym ocaleniu, ale i o tych, których zgładzono, a którym nie można było pomóc. Zobacz więcej na temat: Jerzy Ficowski literatura II wojna światowa Żydzi poezja Powstanie Warszawskie
"Jadą wozy kolorowe". Autor słynnej piosenki opowiada, jak odkrył dla Polski Cyganów – Po II wojnie nauczyłem się ich języka. Zacząłem z nimi wędrować i wszedłem głębiej w ich życie – mówił w archiwalnej radiowej audycji Jerzy Ficowski, autor m.in. książki "Cyganie na polskich drogach", a także przebojowej piosenki "Jadą wozy kolorowe", o swojej fascynacji kulturą Romów. Zobacz więcej na temat: Jerzy Ficowski Cyganie poezja etnografia II wojna światowa
"1 września obudziły mnie syreny". Początek II wojny światowej we wspomnieniach świadków [POSŁUCHAJ] – O szóstej rano pierwszego września rozległ się potworny hałas. Cały dom drżał. Zerwaliśmy się. Przez okno widzieliśmy, jak od strony Krosna szły dymy – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu grafik i malarz Franciszek Starowieyski. Takich osobistych wspomnień o okolicznościach wybuchu II wojny światowej zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa wrzesień 1939 Niemcy Warszawa
"Wojna jest, panowie, wyłazić z wody!". Posłuchaj wspomnień z 1 września 1939 roku "Gdzie byłem, co robiłem w piątkowy poranek 1 września 1939 roku?". O tym szczególnym momencie – który okazał się punktem zwrotnym w dziejach świata, po którym już nie było tak samo – opowiadali przed laty przed mikrofonem Radia Wolna Europa m.in. dziennikarze i artyści. Dużo w tych historiach codzienności i najzwyklejszych spraw. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa wrzesień 1939 RWE III Rzesza II RP Niemcy
Krok do poezji. Z pamiętnika Kazimierza Wierzyńskiego - Tuwim mieszkał przy ul. Królewskiej. Rozmowa potoczyła się jak strzał z pistoletu. Recytowaliśmy sobie wiersze, jeden po drugim. Przed 20.00 poszliśmy do "Picadora". Tuwim wyjął notatnik i odczytał moją strofę. Ledwo się opamiętałem, wepchnięto mnie na estradę. Przeczytałem oczywiście "Szumi w mej głowie". W ten sposób stałem się pikadorczykiem - mówił Kazimierz Wierzyński w jednym z wywiadów. W 130. rocznicę urodzin poety sięgnęliśmy po jego archiwalne wspomnienia. Zobacz więcej na temat: Kazimierz Wierzyński Rok Kazimierza Wierzyńskiego RWE Radio Wolna Europa Dorota Gacek Skamandryci Dwudziestolecie międzywojenne Dwójka KULTURA literatura
Jan Ekier. "Spłacić dług Narodu wobec Fryderyka Chopina" – Oddzielenie tego, co było obcym nalotem, a co intencją Chopina, stanowiło niezwykle trudne zadanie. Ale była to fantastyczna przygoda – mówił w archiwalnych radiowych nagraniach Jan Ekier. 29 sierpnia wspominamy 111. rocznicę urodzin tego wielkiego znawcy kompozytora z Żelazowej Woli, a także cenionego pianisty i pedagoga. Zobacz więcej na temat: Jan Ekier Fryderyk Chopin muzyka klasyczna Kraków II wojna światowa Powstanie Warszawskie koncert konkurs chopinowski
Anna German: wychowały mnie babcia i mama - Choć moja babcia była cudowna, prawie wszystko jej zawdzięczam, przez całe dzieciństwo z utęsknieniem czekałam na powrót mamy z pracy, na rozmowy przy stole - opowiadała Anna German w jednym z archiwalnych radiowych nagrań. 26 sierpnia wspominamy 42. rocznicę śmierci tej znakomitej piosenkarki. Zobacz więcej na temat: Anna German piosenka
"Wojna? Dopiero po urlopie". Ostatnie lato przed apokalipsą, wakacje 1939 Jaka atmosfera panowała w Polsce latem 1939 roku? Gdzie wyjeżdżano na wakacyjne wojaże, kto wybierał modne i drogie kurorty? Czy w ciepłe miesiące na plażach Bałtyku czy w cieniu gór spodziewano się, co za chwilę nastąpi? Zobacz więcej na temat: II wojna światowa 1939 Anna Lisiecka Dwudziestolecie międzywojenne wakacje lato
Rafał Augustyn: Vratislavia Cantans to najwybitniejsze dzieło Andrzeja Markowskiego - Andrzej Markowski miał bardzo ważną misję tworzenia multimedialnych, wieloaspektowych wydarzeń. Poza tym wiedział, jak funkcjonuje filharmonia czy festiwal w społeczeństwie. Czuł PR i potrafił rozmawiać z instytucjami, politykami. A przede wszystkim potrafił układać programy w sposób niebanalny - opowiadał w radiowej Dwójce w 100. rocznicę urodzin znakomitego polskiego kompozytora i dyrygenta Rafał Augustyn, krytyk muzyczny. Zobacz więcej na temat: Andrzej Markowski Beata Stylińska KULTURA Rafał Augustyn Dwójka rocznica
Kto się krył pod pseudonimem "Bolesław Prus"? "On całe życie tajniaczył" – W stereotypowym obrazie tego pisarza, poczciwego, dobrego serca, gubi się cała jego komplikacja wewnętrzna – podkreślał prof. Andrzej Makowiecki, opowiadając o autorze "Lalki". Wypowiedź tę, obok wielu innych radiowych nagrań, znajdziemy w serwisie specjalnym prus.polskieradio.pl. Zobacz więcej na temat: Bolesław Prus literatura biografia proza HISTORIA
"On wiedział, że zginie". Tadeusz Gajcy i głos zza granicy śmierci Miał zaledwie 22 lata, kiedy – dokładnie 80 lat temu, 16 sierpnia 1944 – zginął w powstaniu warszawskim. Na kilka miesięcy przed śmiercią napisał niezwykły wiersz, w którym zwracał się do "do potomnego". – Wiedział, że jego życie jest skończone – mówił w Polskim Radiu literaturoznawca Bronisław Maj o tym nieco zapominanym wielkim poecie. Zobacz więcej na temat: Tadeusz Gajcy Powstanie Warszawskie II wojna światowa literatura poezja Warszawa