Władysław Reymont. Miał być organistą, dostał Nobla z literatury 5 grudnia 1925 roku zmarł Władysław Reymont, laureat literackiej Nagrody Nobla za powieść "Chłopi", epopeję życia polskiej wsi z przełomu XIX i XX wieku. Zobacz więcej na temat: literatura Władysław Reymont nagroda Nobla
Walery Wróblewski. Awanturniczy życiorys idealisty Był jednym z najzdolniejszych dowódców Powstania Styczniowego, generałem Komuny Paryskiej, socjalistą i działaczem niepodległościowym. Wspierał rosyjskich terrorystów, przegrał majątek w kasynie, musiał uciekać z dwóch państw przed karą śmierci, a życie zawdzięcza ciotce Marii Curie-Skłodowskiej. 188 lat temu urodził się Walery Wróblewski, dla którego odzyskanie niepodległości przez Polskę było najważniejsze. Zobacz więcej na temat: historia Polski Powstanie Styczniowe Komuna Paryska Jarosław Dąbrowski Zygmunt Sierakowski Polska Partia Socjalistyczna
Józef Światło. Ujawnione tajemnice bezpieki - Reżim komunistyczny uważa każdego człowieka za swego potencjalnego wroga, żadna zasługa w przeszłości wobec reżimu nie chroni nikogo od prześladowań, jeżeli interes rządzącej kliki tego wymaga - mówił na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa funkcjonariusz bezpieki, ppłk Józef Światło. Zobacz więcej na temat: Berlin bezpieka Józef Światło Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego komunizm stalinizm
Dworzec Centralny. Perełka warszawskiego modernizmu Budował go "czterdziestolatek", a otwarty 49 lat temu dworzec do dzisiaj pozostaje jedną z wizytówek stolicy. – Jest prosty, a mimo to ma charakterystyczny kształt. Nie da się go pomylić z innym budynkiem w Warszawie – mówił o nim na antenie Polskiego Radia architekt i historyk Grzegorz Piątek. Zobacz więcej na temat: dworzec centralny PRL architektura modernizm Edward Gierek
Zbadano kości prehistorycznego dziecka, by odtworzyć dietę jego matki. Wniosek: jadła mamuty Jadłospis praludzi, którzy rozprzestrzenili się w Ameryce Północnej podczas ostatniej epoki lodowcowej, został zrekonstruowany przez naukowców na podstawie chemicznych badań kości przedstawiciela kultury Clovis, czyli pierwszych Paleoindian. Zobacz więcej na temat: mamut Ameryka Ameryka Północna prehistoria jedzenie myśliwi
Słowo "Żegota" oznaczało życie dla skazanych na zagładę 4 grudnia 1942 roku w Warszawie przy Delegaturze Rządu na Kraj powstała Rada Pomocy Żydom "Żegota", jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja państwowa ratująca Żydów od zagłady. Zobacz więcej na temat: Europa getto warszawskie II wojna światowa Irena Sendlerowa Jerozolima Władysław Bartoszewski Żydzi
Porozumienie Sikorskiego ze Stalinem – podanie ręki wrogowi 4 grudnia 1941 roku gen. Władysław Sikorski i Józef Stalin podpisali deklarację, w której Polska zobowiązała się stanąć po stronie aliantów i prowadzić wojnę z Niemcami. W zamian liczyła na wsparcie ZSRR podczas ustalania po wojnie nowego porządku w Europie. Jak się później okazało i Sikorski, i Stalin treść porozumienia rozumieli zdecydowanie inaczej. Zobacz więcej na temat: III Rzesza Józef Stalin Katyń pakt Ribbentrop-Mołotow Winston Churchill Władysław Sikorski ZSRR
Jerzy Joachim Retyk. To dzięki niemu świat poznał Kopernika Niemiecki uczony przez trzy lata namawiał polskiego astronoma do opublikowania przełomowego dzieła o ładzie heliocentrycznym. Wynikiem namów było sporządzenie przez Retyka streszczenia dzieła toruńskiego uczonego, które stało się popularniejsze od oryginału "O obrotach sfer niebieskich". Dziś mija 450. rocznica śmierci Georga Joachima Retyka. Zobacz więcej na temat: astronomia Mikołaj Kopernik Bartłomiej Makowski
Biskup Chrystian z Oliwy. Wróg numer jeden Krzyżaków Pierwszy i jedyny biskup misyjny Prus był kluczowym graczem w rywalizacji o władzę na tych terenach. Nie tylko zręcznie lawirował między polskimi książętami i Krzyżakami, ale z konsekwencją realizował własny, ambitny projekt polityczny. Jego niespodziewana śmierć 4 grudnia 1245 roku przyczyniła się do zmiany układu sił w regionie, którego dzieje wpłynęły na historię Polski i Europy. Zobacz więcej na temat: Krzyżacy średniowiecze Kościół Prusy Grudziądz Chełmno Bartłomiej Makowski
Abp Józef Teofil Teodorowicz. Ormiański Skarga i polski patriota - Zapisał się w sposób szczególny w historii, bowiem określano go jako proroka nadziei i wiary w latach niedoli, a nauczyciela prawdy i obowiązku po odzyskaniu niepodległości - mówiła o Józefie Teodorowiczu na antenie Polskiego Radia dr Jolanta Załęczny z Muzeum Niepodległości. Gdy ten metropolita lwowski obrządku ormiańskiego, poseł i senator RP umarł 86 lat temu, w kraju zarządzono żałobę narodową, mimo że nie należał on do zwolenników sanacji. Zobacz więcej na temat: II Rzeczpospolita Ormianie Lwów Bartłomiej Makowski
Iwan IV Groźny. Władca, który zmienił oblicze Moskwy Dokładnie 491 lat temu, 4 grudnia 1533 roku, wielkim księciem moskiewskim ogłoszony został Iwan IV, który przez swój bezwzględny sposób sprawowania władzy otrzymał przydomek Groźny. Władca ten jako pierwszy przyjął tytuł "cara Wszechrusi", dał początek rosyjskiemu absolutyzmowi i rozpalił ciągle niewygasłe imperialne dążenia władców Kremla. Zobacz więcej na temat: Rosja Moskwa Iwan Groźny Józef Stalin
Obóz Wielkiej Polski. Dmowski jednoczy młodych endeków przeciwko sanacji Założona po zamachu majowym masowa organizacja była odpowiedzią na pogwałcenie przez Józefa Piłsudskiego zasad parlamentaryzmu. Opierała się na radykalnej młodzieży, która z fascynacją spoglądała w stronę włoskiego faszyzmu. Zobacz więcej na temat: Ruch Narodowy II Rzeczpospolita Roman Dmowski przewrót majowy
Barbórka. Jak górnicze święto obchodzono na przestrzeni wieków 4 grudnia to dzień, w którym przypada wspomnienie św. Barbary, która po kanonizacji została patronką osób szczególnie narażonych na wybuchy i nagłą śmierć, szczególnie górników, hutników, rybaków i żołnierzy. Ten dzień mocno wrył się w polską obrzędowość. Szczególnie uroczyście obchodzili go górnicy. Zobacz więcej na temat: historia Polski Barbórka górnictwo zwyczaje
Joseph Conrad. Człowiek trzech kultur, klasyk angielskiej prozy 3 grudnia 1857 roku w Berdyczowie urodził się Joseph Conrad, syn polskich patriotów i wielki pisarz angielski, autor m.in. "Jądra ciemności" i "Lorda Jima". Zobacz więcej na temat: Joseph Conrad literatura literatura polska historia Polski
Mezopotamski Noe, czyli przełomowy fragment "Eposu o Gilgameszu" Dokładnie 152 lata temu, 3 grudnia 1872 roku, asyrolog-amator George Smith na spotkaniu londyńskiego Towarzystwa Biblijnej Archeologii ogłosił odkrycie, które okazało się rewolucją w postrzeganiu dziejów Biblii. Zobacz więcej na temat: starożytność Bliski Wschód Biblia literatura Bartłomiej Makowski
Dobrze urodzony buntownik albo "wręcz przeciwnie". Jean-Luc Godard i jego kino – To rzadki przykład twórcy, który zaczął od arcydzieł. Mówiono o nim "papież Nowej Fali", ale Jean-Luc Godard był papieżem kina autorskiego w ogóle. Można nawet powiedzieć, że jego sztuka wykraczała poza samo kino – mówił o Godardzie krytyk filmowy Łukasz Maciejewski. Zobacz więcej na temat: Jean-Luc Godard kino Francja
Stefan Bryła. Innowacyjny konstruktor mostów i wieżowców Nazwisko Stefana Bryły zdradzało jego zainteresowania, był bowiem inżynierem budowlanym. – To człowiek, który zbudował pierwszy na świecie most spawany i opracował przepisy umożliwiające stosowanie spawania w budownictwie – mówił o konstruktorze prof. Bolesław Orłowski w audycji Polskiego Radia z 2018 roku. Zobacz więcej na temat: budownictwo architektura mosty
63 lata temu Stanisław Jaros chciał zabić Władysława Gomułkę To jeden z najmniej znanych faktów z historii PRL. Do dzisiaj zarówno okoliczności zdarzenia, jak i szczegóły procesu przeciwko sprawcy, nie są do końca jasne. Zobacz więcej na temat: historia PRL kara śmierci POLSKA Władysław Gomułka zamach