Lidia Ciołkoszowa. Powierniczka tradycji Polskiej Partii Socjalistycznej Stanowiła żywe łącze między przedwojennym PPS, etosem emigracyjnym i odradzającą się po latach komunizmu lewicą niepodległościową. Dziś 22. rocznica jej śmierci. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Lidia Ciołkoszowa Polska Partia Socjalistyczna Adam Ciołkosz PPS emigracja I wojna światowa II wojna światowa
INFOGRAFIKA Z tego szoku Węgry nie otrząsnęły się do dzisiaj. 103 lata temu podpisano Traktat z Trianon W budapeszteńskim Parku Trianon codziennie o 16.32 bije żałobny dzwon. Właśnie o tej godzinie, 4 czerwca 1920 roku, podpisano dokument, który okroił państwo Madziarów z dwóch trzecich jego terytorium. Zobacz więcej na temat: Węgry I wojna światowa Wersal infografika historia infografika
RWD-6. Samolot, który przyniósł sukces i śmierć 92 lata temu, 3 czerwca 1932 roku dokonano oblotu najnowszego samolotu turystycznego RWD-6. Mimo że próba zakończyła się wypadkiem, dwa miesiąca później polscy piloci zasiedli za sterami tej maszyny i wygrali prestiżowe zawody Challange rozgrywane w Berlinie. Zobacz więcej na temat: lotnictwo II Rzeczpospolita II RP Franciszek Żwirko Stanisław Wigura Jerzy Bajan HISTORIA historia Polski
Sabotażyści, szpiedzy i zamachy. Jak Rosja sowiecka próbowała destabilizować Polskę? Grupy dywersyjne, rozbijanie posterunków, ataki na pociągi i zamachy. Tak 100 lat temu działała Rosja sowiecka, która próbowała destabilizować Polskę. Kto to robił i w jaki sposób? Wyjaśniają goście Programu 1 Polskiego Radia: Marcin Faliński, pisarz i wcześniej podpułkownik Agencji Wywiadu, Robert Cheda, publicysta zajmujący się tematami służb i major w stanie spoczynku Agencji Wywiadu, oraz Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski. Zobacz więcej na temat: Grzegorz Kalinowski historia Polski Rosja Robert Cheda Grzegorz Rutkowski Marcin Faliński
"Jedno życie". Co jest prawdą, a co fikcją w filmie o Nicholasie Wintonie - "brytyjskim Schindlerze" [POSŁUCHAJ PODCASTU] Brytyjski aktywista Nicholas Winton tuż przed II wojną światową zorganizował wywózkę żydowskich dzieci z Pragi. W ten sposób jemu i jego współpracownikom udało się uratować przed Holokaustem 669 żydowskich dzieci. 31 maja 2024 na ekrany polskich kin wchodzi film "Jedno życie" opowiadający o wyczynie Nicholasa Wintona. Film to solidna lekcja historii, co nie znaczy, że nie ma w nim kilku przeoczeń, niedopowiedzeń, a nawet celowych przeinaczeń faktów. Zobacz więcej na temat: HISTORIA FILM II wojna światowa Holokaust Czechosłowacja Czechy Bartłomiej Makowski
Leopold Staff. Wciąż inny, zawsze aktualny. Archiwalne nagrania poety [POSŁUCHAJ] Jeden z najwybitniejszych poetów XX wieku zmarł 31 maja 1957 roku. Należał aż do trzech epok polskiej literatury. "Zmienność Staffa wprawiała współczesnych w zakłopotanie, ponieważ prawie zawsze był aktualny; a przy samym końcu życia, po drugiej wojnie światowej, znalazł się pod wpływem bardzo młodych poetów" - pisał o poecie Czesław Miłosz. Zobacz więcej na temat: Leopold Staff poezja literatura historia Polski HISTORIA Młoda Polska Powstanie Warszawskie
Aleksander Żabczyński. Największy amant polskiego przedwojennego kina 31 maja 1958 roku w Warszawie zmarł Aleksander Żabczyński - jeden z najbardziej popularnych aktorów dwudziestolecia międzywojennego. Kobiety za nim szalały, a krytycy go uwielbiali. Był nie tylko wielkim artystą, lecz także uczestnikiem wojny obronnej z 1939 roku i bitwy pod Monte Cassino. Zobacz więcej na temat: historia Polski aktorzy aktor II wojna światowa FILM kino historia warszawy
Józef Lejtes. Najwybitniejszy reżyser przedwojenny - Nie bał się niczego. Był nie tylko reżyserem. Starał się być kreatywnym producentem – mówił filmoznawca Marek Hendrykowski o Józefie Lejtesie w Polskim Radiu. 27 maja mija 50. rocznica śmierci jednego z najważniejszych twórców polskiego kina w okresie międzywojennym. Zobacz więcej na temat: FILM film polski reżyser
Polska po zaborach. Ekspert: sukcesem było utrzymanie niepodległości w naprawdę trudnych warunkach Czy Polska po zaborach była odrodzoną Rzeczpospolitą, czy całkiem nowym państwem? – Ziemie polskie były zrujnowane po tym, jak odbywały się tutaj bardzo ciężkie walki – mówi prof. Marek Michalski z UKSW. A co na ten temat uważają pozostali goście Programu 1 Polskiego Radia: prof. Jolanta Żyndul z Archiwum Kobiet przy Instytucie Badań Literackich PAN i Marcin Dobrowolski, dziennikarz zajmujący się historią polskiej gospodarki? Zobacz więcej na temat: Grzegorz Kalinowski historia Polski Marek Michalski Żydzi Marcin Dobrowolski Jolanta Żyndul
Bonnie i Clyde. Romeo i Julia z piekła rodem Pogrążone w skutkach Wielkiego Kryzysu amerykańskie społeczeństwo z wypiekami na twarzy śledziło doniesienia o uciekającej przed wymiarem sprawiedliwości parze przestępców. Jednak szlak kochanków znaczony był trupami. Ostatnie należały do samych Bonnie Parker i Clyde'a Barrowa. Życie obojga zakończyło się 90 lat temu. W policyjnej obławie oddano do nich ponad 140 strzałów. Zobacz więcej na temat: USA przestępczość kryzys gospodarczy
Halina Konopacka i jej pierwszy polski lekkoatletyczny rekord świata – Była najbardziej interesującą postacią naszego przedwojennego sportu, a jeżeli wziąć szerszą miarę i wejrzeć również w jej działania na salonach Warszawy i na niwie kultury, to z całą pewnością była jedną z najbardziej interesujących Polek – mówił w 2001 roku na antenie Polskiego Radia dziennikarz Maciej Petruczenko. Zobacz więcej na temat: Halina Konopacka Rzut dyskiem Lekkoatletyka igrzyska olimpijskie II RP
Flaki po warszawsku, chleb ilustrowany. Co Polacy jadali w dwudziestoleciu międzywojennym? Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce to okres pełen sprzeczności i kontrastów. Nie inaczej rzecz ma się w odniesieniu do gastronomii tej epoki. Funkcjonowały wówczas zarówno luksusowe restauracje, jak i podrzędne bary. Osobną kwestią pozostaje sytuacja materialna warstw najuboższych. Tam luksusem często był zwykły chleb. Zobacz więcej na temat: Grzegorz Kalinowski historia Polski kuchnia polska kulinaria
Menachem Bornsztajn. "Ślepy Maks" - był królem Bałut – Należał do najpopularniejszych osobistości bałuckiego półświatka. Był mężczyzną o atletycznej budowie, który głównie dzięki swej niezwykłej sile fizycznej potrafił zdobyć sobie posłuch wśród mętów przedmieść – pisała o nim łódzka "Ilustrowana Republika" w 1930 roku. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Łódź przestępczość
Prof. Stefan Swieżawski. "Złościło mnie, gdy mówiło się negatywnie o średniowieczu" – Wydaje mi się, że średniowiecze było właściwie ustawicznym renesansem – mówił w jednym z radiowych wywiadów prof. Stefan Swieżawski. Dziś mija 20. rocznica śmierci tego znakomitego filozofa, jedynego świeckiego delegata na obrady II Soboru Watykańskiego z krajów Europy Wschodniej, osoby, która – jak dowodzą nagrania Polskiego Radia – miała dar snucia zajmujących opowieści. Zobacz więcej na temat: filozofia chrześcijaństwo Lwów PRL Karol Wojtyła Jan Paweł II Stefan Wyszyński katolicyzm Katolicki Uniwersytet Lubelski (KUL) Kościół katolicki
"Pogrzeb Kiejstuta". Pionierski wyczyn Polskiego Radia i Witolda Hulewicza "Pogrzeb Kiejstuta" był śmiałym zamierzeniem artystycznym i technologicznym. Pierwsze, napisane specjalnie dla Polskiego Radia słuchowisko Witolda Hulewicza zrealizowano w plenerach wileńskich. Zobacz więcej na temat: Teatr Polskiego Radia Wilno II RP Polskie Radio
Nowa wystawa w Muzeum Polin. Jak wyglądało życie w przedwojennych polsko-żydowskich miasteczkach? W najbliższy piątek (17.05) w Muzeum Polin zostanie otwarta wystawa pt. "(po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata". Będzie to okazja do zobaczenia codzienności w przedwojennym miasteczku, w którym żyją obok siebie Polacy i Żydzi. Kuratorki wystawy - dr Natalia Romik i dr Justyna Koszarska-Szulc opowiedziały w "Poranku Dwójki", m.in. dlaczego ich wybór padł akurat na Opatów oraz jak wyglądała ówczesna rzeczywistość. Zobacz więcej na temat: POLIN Żydzi Opatów malarstwo Aldona Łaniewska-Wołłk Justyna Koszarska-Szulc Natalia Romik Dwójka
Zamach Ulmanisa. Łotwa na drodze autorytaryzmu 90 lat temu, 15 maja 1934 roku, w wyniku zamachu stanu władzę na Łotwie przejął Kārlis Ulmanis. Przewrót był o tyle specyficzny, że przy pomocy paramilitarnych bojówek dokonał go urzędujący premier. Vadonis, czyli "wódz" Łotyszów, bo tak nakazał nazywać się dyktator, rządził krajem aż do 1940 roku. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Łotwa
Paweł Hertz. Poeta barw i światła ‒ Był jedną z najbarwniejszych i najważniejszych postaci kultury polskiej XX wieku. Żył w okresie trudnym dla polskiego słowa i polskiej pamięci. Dla literatury i pamięci narodowej zrobił niewypowiedzianie wiele. Jego ogrom dokonań w dziedzinie poezji, prozy, tłumaczeń i edytorstwa zadziwia. Był człowiekiem wielkiej wiedzy i wielu talentów ‒ mówił pisarz i krytyk literacki Wojciech Karpiński na antenie Polskiego Radia. Zobacz więcej na temat: Paweł Hertz Jarosław Iwaszkiewicz Wojciech Karpiński literatura literatura polska poezja Jan Lechoń Antoni Słonimski