Kanały internetowe

Historia

Serwisy historyczne

Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Studio Reportażu I Dokumentu Polskiego Radia

Orkiestra Polskiego Radia W Warszawie

Lektury Do Słuchania

Ramówka

Częstotliwości

Sklep

Szkolenia

Section05

starożytność

Skąd się wzięły podobieństwa między literaturą grecką i biblijną?

Zadziwiające podobieństwa i zbieżności pewnych wątków narracyjnych w Biblii Hebrajskiej i motywów literatury greckiej są przedmiotem analiz już od kilku dekad. Naukowcy zastanawiają się, w jakim kierunku odbywał się ten kulturowy transfer - czy to Żydzi czerpali od Greków, czy było odwrotnie. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Kobylecka starożytna Grecja Biblia

Ateny - ogromne miasto, ale idealne na city break!

W XX wieku Ateny mocno się rozwinęły, rozbudowały. Dziś są miastem ogromnym, ale odkrywając jego najważniejsze atrakcje z powodzeniem możemy przemieszczać się na piechotę. Obok zwiedzania Akropolu koniecznie trzeba poznać kulturalne życie stolicy Grecji. Zobacz więcej na temat: Czwórka Jędrzej Rosiewicz KULTURA Ateny Grecja Zobacz także turystyka podróże Podróże z Czwórką podróże zagraniczne

"Gladiator II". Prawda i fikcja w filmie. "Z historią ma wspólnego tyle, co nic"

Po blisko 25 latach wracamy do starożytnego Rzymu, ale takiego, jakim go widzi Ridley Scott. "Gladiator II" właśnie zawitał na ekranach kin. Film opowiada historię Lucjusza (Paul Mascal), znanego z pierwszej części syna Lucylli (Connie Nielsen). Mężczyzna staje się gladiatorem należącym do przebiegłego Makrynusa (Denzel Washington). Obraz jest wierny złotej zasadzie Hollywood, że druga część musi być zawsze większa i bardziej widowiskowa. Ale czy lepsza, również po względem zgodności z historią? O tym mówi dr Michał Jacek Baranowski, historyk starożytności, w podcaście "Prawda czasu i prawda ekranu". Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rzym starożytny Rzym Gladiator 2

Dlaczego Owidiusz został skazany na banicję?

Owidiusz to jeden z najwybitniejszych rzymskich poetów, autor słynnych "Metamorfoz". Przez lata należał do ulubieńców dworu Augusta. Ale ta idylla nagle się skończyła. W 8 roku n.e. cesarz skazał 51-letniego wówczas Owidiusza na bezterminowe zesłanie do Tomi, dzisiejszej Konstancy na terenie Rumunii. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Kobylecka starożytny Rzym Owidiusz Adam Łukaszewicz Szymon Gruda

"Kiedy runie Koloseum, runie Rzym. Potem runie świat". Imperium rzymskie i zagadka wieczności

"Gladiator 2", najnowszy film Ridleya Scotta, po raz kolejny sprawia, że masową wyobraźnią zawładnął świat starożytnego Rzymu. Ale – jak mówił w archiwalnej audycji Polskiego Radia Aleksander Krawczuk, znakomity historyk – "właściwie Rzym nigdy nie upadł". A tezę tę potwierdza znacznie więcej niż tylko ta następna kinowa superprodukcja z Koloseum w tle. Zobacz więcej na temat: starożytny Rzym mitologia Włochy literatura Gladiator 2 FILM religia

"Gladiator". Czy Maximus był postacią historyczną? Co jest prawdą, a co fikcją w filmie Ridleya Scotta?

Superprodukcja Ridleya Scotta z 2000 roku "Gladiator" doprowadziła do renesansu kina spod znaku miecza i sandałów. Mimo upływu niemal ćwierćwiecza od premiery nadal cieszy się niesłabnącą popularnością, czego dowodem jest to, że 15 listopada na ekranach kin zagościł film "Gladiator II". O tym, na ile pierwszy film wierny jest wydarzeniom historycznym, mówi dr Michał Jacek Baranowski, historyk starożytności. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rzym FILM Marek Aureliusz Ridley Scott

Gladiator. Sława i hańba, krew i pieniądze, dziewczęta i kciuki

Byli uwielbiani i pogardzani. Kochały ich kobiety, zarabiali krocie, ale nie mieli większości praw obywatelskich. Ich życie zależało tyleż od sprawności w walce, co od kaprysu tłumu. W związku z premierą filmu "Gladiator II" sprawdzamy, kim byli wojownicy umierający ku uciesze rzymskiego ludu. Zobacz więcej na temat: starożytny Rzym Republika HISTORIA Rzym archeologia historia Europy Morze Śródziemne Grecja śmierć Gladiator 2

Odkryć tajemnice Sakkary. Zajmą się tym polscy archeolodzy

W styczniu 2025 roku polscy archeolodzy z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN) zbadają grób faraona Szepseskafa, znajdujący się na terenie starożytnej nekropolii Sakkara w pobliżu Kairu. Eksploracja ta jest częścią misji "Mastaba Faraona" we współpracy z Fundacją Umbra Orientis. Zobacz więcej na temat: NAUKA edukacja Monika Suszek Trójka archeologia starożytny Egipt

Św. Augustyn z Hippony. Filozof Kościoła

Na chrześcijaństwo przeszedł w dorosłym życiu. Jako w pełni dojrzały człowiek połączył wykształcenie obywatela Rzymu z żarliwością neofity. Z tej mieszanki powstał jeden z najważniejszych umysłów młodego Kościoła. Zobacz więcej na temat: Afryka chrześcijaństwo HISTORIA Rzym

"Jeden z najważniejszych starożytnych statków". Niezwykły wrak u wybrzeży Hiszpanii

U wybrzeży południowo-wschodniej Hiszpanii, w pobliżu miasta Mazarron, wydobyto wrak fenickiego statku sprzed 2,6 tys. – poinformował w poniedziałek hiszpański dziennik "El Pais". Zobacz więcej na temat: odkrycia i ciekawostki odkrycia archeologiczne Hiszpania

Nikt nie spodziewał się tylu skarbów. Odkrycie grobowca Tutanchamona

4 listopada 1922 roku brytyjski archeolog Howard Carter odkrył kamienne stopnie prowadzące do tego, co trzy tygodnie później okazało się nienaruszonym przez trzy tysiące lat grobowcem faraona Tutanchamona. To, co znaleziono w jego wnętrzu, przerosło oczekiwania badaczy. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Egipt archeologia odkrywcy

Tutanchamon. Najsłynniejszy faraon był chorowitym synem heretyka i marionetką w rękach swoich doradców

Gdy ponad sto lat temu, 4 listopada 1922 roku, Howard Carter jako pierwszy człowiek od ponad trzech tysięcy lat wchodził do grobowca, jednocześnie przywrócił historii losy władcy. A było to panowanie nierozerwalnie wiążące się ze skutkami wielkiego przewrotu religijnego i walką o władzę rozgrywającą się ponad głową małoletniego króla. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Egipt Bartłomiej Makowski

Słowa, które znajdziesz na cmentarzach. "Nie może być inaczej"

Od hasłowych określeń po opisy dokonań. Od próśb o modlitwę po wyrazy żalu. Cytaty niosące pocieszenie, ale i słowa niepozostawiające miejsca na nadzieję. Te znane ze współczesnych cmentarzy napisy na grobach mają swoją długą wielowiekową historię. I bywają czasami zaskakujące. Zobacz więcej na temat: cmentarz starożytna Grecja starożytny Rzym literatura filozofia Epitafium

"Niech mu ziemia lekką będzie". Zwyczaje pogrzebowe starożytnych Greków i Rzymian

Niektóre pogrzebowe zwyczaje Greków i Rzymian, takie jak rwanie włosów z głowy wśród płaczu i krzyków czy pocałunek w usta umierającego, mogą dziś zaskakiwać. Równocześnie wiele z antycznych obyczajów zostało przejętych przez rodzące się chrześcijaństwo i współcześnie ich obecność wydaje się zupełnie naturalna. Zobacz więcej na temat: pogrzeby Grecja Rzym Wszystkich Świętych

Chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi ocalają skarby starożytności. Szkoła Tłumaczy w Toledo

W pierwszej połowie XII wieku arcybiskup Rajmund I założył w Toledo ośrodek przekładowy, w którym chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi tłumaczyli z języka arabskiego m.in. antyczne dzieła. W Międzynarodowym Dniu Tłumacza warto przypomnieć to jedno z miejsc, dzięki któremu Europa uzyskała dostęp do skarbnicy dawnej wiedzy. Zobacz więcej na temat: średniowiecze filozofia literatura Hiszpania tłumaczenie islam chrześcijaństwo Żydzi

Człowiek w obliczu fatum. Filozofowie interpretują przypadkowość zdarzeń natury

Wśród wielu emocji i postaw związanych z powodzią pojawia się bezradność wobec niespodziewanego, niezasłużonego nieszczęścia. Konieczność godzenia się z nieuchronnością losu budzi uzasadniony sprzeciw. Zobacz więcej na temat: filozofia Katarzyna Jankowska NAUKA Sokrates Platon Ajschylos Marek Aureliusz

W Wenezueli odkryto tajemnicze malowidła sprzed ponad 4 tys. lat. "Ich autorzy są nieznani nauce"

Zespół archeologów z Uniwersytetu im. Simona Bolivara w Caracas rozpoczął badania malowideł naskalnych i petroglifów znalezionych w Parku Narodowym Canaima, w południowo-wschodniej Wenezueli. Zdaniem naukowców dzieła te mają ponad cztery tysiące lat. Zobacz więcej na temat: Wenezuela historia sztuki malarstwo Ameryka Południowa odkrycia i ciekawostki odkrycia archeologiczne

"Mamy bardzo rzadki zabytek". Na Mazowszu odkryto unikatowy celtycki hełm sprzed 2300 lat

Około 300 zabytków, m.in. żelazne siekiery i nożyce odnaleźli archeolodzy na stanowisku "Łysa Góra" na północnym Mazowszu. Wśród artefaktów znajdował się wyjątkowy hełm celtycki z IV w. p.n.e. To najstarsze tego typu znalezisko na ziemiach polskich. Zobacz więcej na temat: odkrycia i ciekawostki odkrycia archeologiczne mazowieckie Mazowsze Celtowie