Tradycyjnie Światowy Dzień Pokoju rozpoczął Nowy Rok. 22. orędzie wystosowane z tej okazji zostało zatytułowane "Poszanowanie mniejszości warunkiem pokoju".
6 lutego Jan Paweł II przyjął Andrieja Sacharowa z małżonką. Ten naukowiec, profesor, współtwórca radzieckiego programu nuklearnego został dysydentem, gdy wycofał się z prowadzonych przez siebie prac, widząc zgubne dla ludzkości skutki rozwoju broni masowego rażenia. W 1975 roku został uhonorowany pokojową Nagroda Nobla.
8 marca Jan Paweł II spotkał się z 40. osobową delegacją Episkopatu USA. Podczas nadzwyczajnego spotkania konsultacyjnego omówiono rolę biskupów jako nauczycieli wiary ze szczególnym uwzględnieniem kontekstów społecznego i kulturowego.
Obrady Okrągłego Stołu w Polsce dały możliwość ocieplenia oficjalnych stosunków między Watykanem i Warszawą. 11 kwietnia Jan Paweł II wystosował list do prymasa Józefa Glempa, zapowiadający nawiązanie stosunków dyplomatycznych, które zostały przerwane przez II wojnę światową. Watykan i episkopat Polski przez wiele lat podejmowały wysiłki na rzecz normalizacji stosunków między Kościołem a państwem i między Polską a Stolicą Apostolską. 14 kwietnia ogłoszono wspólny komunikat prymasa Polski Józefa Glempa i gen. Wojciecha Jaruzelskiego o zakończeniu prac nad projektem ustawy regulującej status prawny Kościoła w Polsce i przygotowującej normalizacje stosunków między Polską a Stolicą Apostolską.
19 kwietnia w przemówieniu w formie modlitwy, skierowanym do Polaków w czasie audiencji ogólnej Jan Paweł II, zwracając się do Pani Jasnogórskiej powiedział: "Zwracałem się w każdą środę po 13 grudnia 1981 roku, polecając Ci tamten trudny okres w naszej współczesności. Dziś pragnę podziękować Tobie, Matko, za wszystko dobre, które wśród doświadczeń wykiełkowało w tym okresie. Polecam Twojej macierzyńskiej trosce "Solidarność", która znowu może działać po ponownej legalizacji w dniu 17 kwietnia. Polecam idący w parze z tym wydarzeniem proces. Który zmierza do ukształtowania życia narodowego w sposób zgodny z prawami suwerennego społeczeństwa".
W dniach 28 kwietnia – 6 maja Jan Paweł II udał się w podróż do Afryki. Odwiedził: Madagaskar, Reunion, Zambię, Malawi.
Pierwszy papież w Skandynawii
Na początku czerwca pierwsza w historii papieska pielgrzymka do krajów skandynawskich. W ciągu dziesięciodniowej podróży Jan Paweł II odwiedził: Norwegię, Islandię, Finlandię, Danię i Szwecję. Na zamku Akershus w Oslo na spotkaniu z przedstawicielami 200 różnych wyznań chrześcijańskich Ojciec Św. wygłosił przemówienie "Dążymy do tej jedności, której pragnął Chrystus". W fińskim Turku papież wziął udział w "Sesji dialogu" z ośmioma biskupami luterańskimi oraz towarzyszącymi mu w podróży kardynałami i biskupami. W czasie szwedzkiej części pielgrzymki w katedrze luterańskiej w Uppsali Jan Paweł II powiedział: "Mimo całej niezgody i wszystkich rozłamów, jakie nas dzieliły na przestrzeni wieków, wiara w naszego jedynego Pana i Zbawiciela oraz włączenie w Niego przez Chrzest stają się gwarancją swoistej wspólnoty, choć trudno nazwać ją wspólnotą doskonałą".
17 lipca nastąpiło wznowienie pełnych stosunków dyplomatycznych pomiędzy Stolicą Apostolską i Polską.
19 sierpnia Jan Paweł II udał się po raz trzeci do Hiszpanii. 20 sierpnia w Santiago de Compostela papież spotkał się z uczestnikami 4. Światowego Dnia Młodzieży. Na Monte del Gozo przybyło 400 tys. młodych ludzi.
50. rocznica wybuchu II wojny światowej
27 sierpnia w liście do Konferencji Episkopatu Polski w związku z 50. rocznicą wybuchu II wojny światowej, papież napisał: "Druga wojna światowa uświadomiła wszystkim nieznane przedtem rozmiary pogardy dla człowieka, pogwałcenie jego praw. Była szczególną mobilizacją nienawiści, depczącej człowieka i to, co ludzkie, w imię imperialistycznej ideologii".
W 50. rocznicę wybuchu II wojny światowej w Warszawie miał miejsce Światowy Dzień Modlitw o Pokój. Jan Paweł II skierował do zgromadzonych na placu Zwycięstwa orędzie telewizyjne. "Wspomnienie drugiej wojny światowej i lokalnych konfliktów, które rozgrywały się w ciągu minionych pięćdziesięciu lat, oraz tych, które jeszcze tragicznie trwają, zobowiązuje nas wszystkich do stałego wysiłku zmierzającego do wyeliminowania wojny ze wszystkich części świata, aby przestała ona być narzędziem rozwiązywania sporów".
7 września Jan Paweł II wystosował list apostolski "Ancora una volta" – "Jeszcze raz" o sytuacji w Libanie. W apelu do wszystkich muzułmanów napisał: "...aby ustał dopływ broni i by jej szczęk umilkł; by logikę walki zastąpił dynamizm dialogu i negocjacji".
29 września w Rzymie arcybiskup Canterbury Robert Runcie i Jan Paweł II złożyli wspólną deklarację o woli działania na rzecz pełnej jedności między katolikami i anglikanami.
6 października Jan Paweł II udał się do Azji. Odwiedził Koreę Południową, Indonezję i Mauritius. W czasie pielgrzymki papież zwrócił się za pośrednictwem radia do Chin z prośbą o nowe otwarcie. Ostatniego dnia podróży – 16 października – Ojciec Św. odebrał w kościele św. Teresy w Curepipe na Mauritiusie od dzieci urodzonych 16 października 1978 roku życzenia z okazji 11. rocznicy wyboru na Biskupa Rzymu.
20 października papież przyjął na audiencji Tadeusza Mazowieckiego - pierwszego po wojnie niekomunistycznego premiera polskiego rządu. Wcześniej rządowa delegacja z Polski uczestniczyła w mszy św. w Bazylice św. Piotra, w czasie której Jan Paweł II udzielił sakry biskupiej czterem prałatom, w tym trzem Polakom, wśród których był Józef Kowalczyk, mianowany nuncjuszem apostolskim w Polsce.
12 listopada papież kanonizował Brata Alberta - Adama Chmielowskiego, beatyfikowanego w 1983 roku i Agnieszkę Czeską, której kult zatwierdzono w 1874 roku.
1 grudnia Jan Paweł II przyjął w Watykanie Michaiła Gorbaczowa, przewodniczącego Rady Najwyższej ZSRR i sekretarza generalnego KC KPZR.
W Wigilię Bożego Narodzenia Pasterka w Bazylice św. Piotra była po raz pierwszy transmitowana do ZSRR, NRD i na Węgry.
Na podst."Ilustrowanego kalendarium Wielkiego Pontyfikatu"