Polskie Radio
Section05

Józef Czapski

Zygmunt Hertz. Pilnował Miłosza, opiekował się Hłaską, współtworzył paryską "Kulturę"

"Postawił na służbę »Kultury« swoją pracowitość i zaradność", wspominał go Jerzy Giedroyc. Zygmunt Hertz, zmarły 5 października 1979 roku, był pozostającym w cieniu "kierownikiem administracyjnym" Instytutu Literackiego w Paryżu, a przy tym: osobą szczególnego usposobienia i życiowej pasji.
Zobacz więcej na temat:  Zygmunt Hertz Jerzy Giedroyc Zofia Hertz Paryska "Kultura" Czesław Miłosz Francja II wojna światowa literatura

Jerzy Stempowski: władza nie powinna rozporządzać poetą [POSŁUCHAJ]

– Nie wiadomo, czy Norwid chciałby wrócić do kraju cenzury – mówił w 1966 roku Jerzy Stempowski, znakomity eseista, na antenie Rozgłośni Polskiej RWE. To cenne, ocalałe nagranie głosu Jerzego Stempowskiego jest komentarzem do pomysłu komunistów sprowadzenia do kraju prochów Cypriana Kamila Norwida. Komentarzem pełnym językowej maestrii, tak charakterystycznej dla tego twórcy.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Stempowski pseud. Paweł Hostowiec literatura emigracyjna po 1939 literatura polska Cyprian Kamil Norwid poezja Wojciech Karpiński emigracja

Wojciech Karpiński. Siła, którą kryły "książki zbójeckie"

- Każde pokolenie ma swoje własne tego typu teksty. Dla mnie w Warszawie w roku 1956, na kilka miesięcy przed Październikiem, taką książką zbójecką, pierwszą i najważniejszą, był "Zniewolony umysł" Miłosza - opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Wojciech Karpiński. 11 maja 2024 roku wspominamy 81. rocznicę urodzin tego cenionego eseisty, znawcę sztuki i literatury.
Zobacz więcej na temat:  Wojciech Karpiński emigracja PRL literatura Paryż Zeszyty Literackie eseistyka HISTORIA historia Polski

Ukraińska lista katyńska. Dowód sowieckiej zbrodni, która miała zostać zapomniana

5 maja 1994 roku zastępca szefa Służby Bezpieczeństwa w Kijowie Andrej Chomicz przekazał zastępcy Prokuratora Generalnego RP Stefanowi Śnieżko dokument nazywany ukraińską listą katyńską. Jest to spis 3435 nazwisk polskich obywateli, którzy w 1940 roku zostali zamordowani w Kijowie, Charkowie i Chersoniu, zgodnie z decyzją rosyjskiego Biura Politycznego KC WKP(b). 
Zobacz więcej na temat:  Katyń Józef Stalin ZSRR zbrodnia katyńska II wojna światowa

Konstanty "Kot" Jeleński. Największy ambasador polskiej kultury

- Przyjaciel wielkich artystów. Nowoczesny intelektualista krążący na paryskich salonach i dyskotekach z lekko ironicznym uśmiechem - mówił o nim w radiowej audycji Wojciech Karpiński. Konstanty Jeleński - znakomity eseista i krytyk, żołnierz I Dywizji Pancernej gen. Maczka, współpracownik paryskiej "Kultury" - zmarł 37 lat temu, 4 maja 1987 roku.
Zobacz więcej na temat:  Konstanty Jeleński Jerzy Giedroyc Czesław Miłosz Witold Gombrowicz Paryż Francja Paryska "Kultura"

Katyń - kłamstwo Stalina. "Oficerowie zbiegli do Mandżurii"

3 grudnia 1941 roku podczas spotkania z generałami Władysławem Sikorskim i Władysławem Andersem, Józef Stalin zapytany o los polskich oficerów więzionych od 1939 roku w ZSRR odpowiedział, że zostali oni zwolnieni i zbiegli do Mandżurii. Dyktator dobrze wiedział, że pomordowani oficerowie leżą w lesie katyńskim. Sam wydał rozkaz ich zgładzenia.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA II wojna światowa Józef Stalin Katyń Władysław Anders Władysław Sikorski Katyń 2022

Katyń 1940. Józef Czapski wspomina poszukiwanie zaginionych polskich oficerów

3 kwietnia 1940 roku wyruszył pierwszy transport polskich oficerów, więźniów z obozu w Kozielsku do stacji Gniazdowo. Stamtąd jeńcy byli przewożeni autobusami więziennymi do lasu katyńskiego, gdzie byli mordowani strzałem w tył głowy.
Zobacz więcej na temat:  Katyń Katyń zbrodnia katyńska Józef Stalin Władysław Anders Władysław Sikorski komunizm Władysław Sikorski Związek Sowiecki komunizm II wojna światowa skarby archiwum historia

Katyń 1940. Józef Czapski wspomina poszukiwanie zaginionych polskich oficerów

3 kwietnia 1940 roku wyruszył pierwszy transport polskich oficerów, więźniów z obozu w Kozielsku do stacji Gniazdowo. Stamtąd jeńcy byli przewożeni autobusami więziennymi do lasu katyńskiego, gdzie byli mordowani strzałem w tył głowy.
Zobacz więcej na temat:  Katyń Katyń zbrodnia katyńska Józef Stalin Władysław Anders Władysław Sikorski komunizm Władysław Sikorski Związek Sowiecki komunizm II wojna światowa skarby archiwum historia

Naukowcy, lekarze, sportowcy, literaci. Ofiary zbrodni katyńskiej

- Mimo koszmaru niewoli mogłem w obozie spotkać fantastycznych rodaków. Był tu kwiat inteligencji polskiej, ludzie wszystkich możliwych profesji i zamiłowań – wspominał przed radiowym mikrofonem ks. Zdzisław Peszkowski, jeniec obozu w Kozielsku, jeden z nielicznych, którzy uniknęli śmierci w Katyniu.
Zobacz więcej na temat:  Katyń zbrodnia katyńska Starobielsk Kozielsk Zdzisław Peszkowski lekarz sportowcy literatura

Józef Czapski. Pisał prawdę o "nieludzkiej ziemi", malował nieuchwytne życie

Był wielkim malarzem. Świetnym eseistą, znawcą literatury i sztuki. Współtworzył paryską "Kulturę". Więziony w Starobielsku i cudem ocalony świadczył swoim życiem –  i takimi książkami jak "Wspomnienia starobielskie" oraz "Na nieludzkiej ziemi" – o sowieckich zbrodniach. Józef Czapski urodził się 3 kwietnia 1896 roku.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Giedroyc Katyń literatura Francja Paryska "Kultura" Starobielsk filozofia

"Memento vitae". Kuratorka wystawy: dzienniki Józefa Czapskiego wciąż nas inspirują

- Józef Czapski zanotował te kilka słów i ten kontekst w jednym z ostatnich swoich dzienników. 91-letni artysta tak właśnie pisał o swoim życiu: nieważne, czy czeka mnie jeszcze jeden dzień, czy kilka lat, memento vitae! - mówiła w audycji "Wybieram Dwójkę" Agnieszka Kosińska, kuratorka wystawy, na której będzie prezentowane malarstwo Józefa Czapskiego w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.
Zobacz więcej na temat:  malarstwo wystawa Muzeum Narodowe w Krakowie KULTURA Jakub Kukla Dwójka Agnieszka Kosińska SZTUKA

"Kiedy konało serce kompanii". Lech Piwowar, opowieść o zamordowanym poecie

– W obozie w Starobielsku poznałem Piwowara. Mam jeszcze na papierkach do zawijania papierosów napisane jego wiersze, które mi zadedykował i ofiarował w dzień imienin – opowiadał w archiwalnej radiowej audycji Józef Czapski. Dziś mija 115. rocznica urodzin Lecha Piwowara, awangardowego twórcy, ofiary zbrodni katyńskiej.
Zobacz więcej na temat:  zbrodnia katyńska awangarda Kraków poezja literatura II wojna światowa Starobielsk