Drony na wojnie. Czy bez pomocy człowieka wiedzą, co jest etyczne? Autonomiczne roboty bojowe to m.in. drony wyposażone w broń, które są w stanie bez interwencji człowieka znajdować i samodzielnie atakować różne cele. - Tymi celami mogą być obiekty i przedmioty, ale też ludzie - mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Maciej Zając z Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Czy maszyny mogą nauczyć się etyki? Zobacz więcej na temat: Jakub Domoradzki NAUKA drony Maciej Zając Agnieszka Chłoń-Domińczak Tomasz Panek
Jak zaprezentować się w 3 minuty? Ekspertka: krótko, zwięźle i merytorycznie Dlaczego dobre i merytoryczne przygotowanie krótkiej formy prezentacji zagadnienia naukowego jest tak trudne? Wyjaśnia to prof. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, inicjatorka konkursu Three Minute Thesis. Zobacz więcej na temat: Jakub Domoradzki NAUKA Aleksandra Ziembińska-Buczyńska Zbigniew Bohdanowicz
Ziarno kakaowca. Dlaczego zajęło tak wyjątkowe miejsce w kulturze ludów Mezoameryki? Z dużym prawdopodobieństwem to Olmekowie - przedstawiciele najstarszej cywilizacji Ameryki Środkowej - już na początku I tys. p.n.e. "udomowili" kakaowiec i odkryli proces wytwarzania płynnej czekolady, bo w takiej formie była ona spożywana przez większość swej historii. Zobacz więcej na temat: kakao czekolada Katarzyna Kobylecka archeologia Aztekowie
GLOWS. Polska technologia debiutuje w projekcie NASA GLOWS (Global Solar Wind Structure) to jeden z 10 instrumentów, które znajdą się na pokładzie satelity NASA IMAP (The Interstellar Mapping and Acceleration Probe). Jako jedyny w historii misji kosmicznych NASA, GLOWS jest całkowicie polskim instrumentem, zaprojektowanym i zbudowanym w Centrum Badań Kosmicznych PAN. Zobacz więcej na temat: Jakub Domoradzki Polska Akademia Nauk technologie NAUKA NASA kosmos
Wszechstronne zastosowania perowskitów. Przełomowe odkrycie w dziedzinie fotoniki Naukowcy z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, we współpracy z Instytutem Fizyki Polskiej Akademii Nauk, Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk oraz innymi instytucjami z Włoch, Islandii i Australii, dokonali przełomowego odkrycia w dziedzinie fotoniki. Zespół zademonstrował nowatorskie metody tworzenia kryształów perowskitowych o precyzyjnie określonych kształtach, które mogą być używane w technologii fotonicznej jako falowody, sprzęgacze, rozdzielacze i modulatory. Zobacz więcej na temat: Jakub Domoradzki fotonika fizyka Polska Akademia Nauk technologie sztuczna inteligencja NAUKA
Badania nad odkrywaniem planet pozasłonecznych. Czym jest zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego? Nagroda Copernicus jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Deutsche Forschungsgemeinschaft. Pierwszy konkurs odbył się w 2006 roku, a tym roku jej laureatami zostali prof. Andrzej Udalski oraz prof. Joachim Wambsganss. Doceniono ich wkład w rozwój astrofizyki poprzez badania nad soczewkowaniem grawitacyjnym oraz odkrywaniem planet pozasłonecznych. Zobacz więcej na temat: Krzysztof Michalski astronomia planety Fundacja na rzecz Nauki Polskiej astronautyka fizyka
Diagnostyka i badanie drzew przy użyciu najnowszej technologii Rentgen, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny - to są dzisiaj już dostępne techniki obrazowania w medycynie. Okazuje się, że możemy też zbadać pacjenta, którym np. jest... drzewo. Jak to zrobić? Zobacz więcej na temat: Artur Wolski technologie drzewa badania badania polskich naukowców las
Neutrina. Czym są te bardzo szybkie cząstki? W Japonii, z udziałem polskich badaczy, powstaje gigantyczna pułapka, której celem jest schwytanie neutrin. - Detektory znajdują się pod skałą wewnątrz góry - mówi w Programie 1 Polskiego Radia prof. Ewa Rondio z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Neutrina to ważne dla zrozumienia budowy wszechświata cząstki elementarne. Zobacz więcej na temat: Dorota Truszczak Narodowe Centrum Badań Jądrowych neutrino neutrina badania NAUKA Ewa Rondio
Wybitne, ale mało znane. O Polkach, które zapisały się w historii nauki Powszechnie znane są osiągnięcia naukowe Marii Skłodowskiej-Curie. W świecie nauki sukcesy odniosło jednak znacznie więcej Polek. Dzięki nim wiemy znacznie więcej o otaczającym nas świecie, choć historia zdaje się o nich zapominać. Zobacz więcej na temat: Agnieszka Kunikowska kobieta Historia - ludzie Magdalena Bendzisławska Zofia Kielan-Jaworowska Stephanie Kwolek
Jaka jest zależność między długością snu a sprawnym działaniem mózgu? Studenci, którzy śpią mniej niż 6 godzin w ciągu doby, mają wyraźnie niższą średnią ocen na koniec semestru niż ich koledzy, którzy na sen przeznaczają więcej czasu - informuje czasopismo "Proceedings of the National Academy of Sciences". Jaka jest zależność między długością snu a sprawnym działaniem mózgu? Zobacz więcej na temat: sen mózg Daniel Wydrych psychologia psychiatria
Neutrina i fale grawitacyjne. O wiedzy, z której Mikołaj Kopernik byłby dumny Za nami inauguracja Kongresu Kopernikańskiego, którego organizatorami są Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki PAN. W wydarzeniu wzięło udział wielu znakomitych naukowców; wśród nich byli także laureaci nagrody Nobla, których badania z pewnością zainteresowałyby samego Mikołaja Kopernika. Zobacz więcej na temat: Artur Wolski Mikołaj Kopernik astronomia fizyka fale grawitacyjne
Czy współczesna nauka jest w stanie przewidzieć trzęsienie ziemi? Do trzęsienia ziemi dochodzi w wyniku ruchu płyt tektonicznych. Z biegiem lat naukowcy dysponują coraz większą wiedzą na temat tego zjawiska. Czy można jednak przewidzieć trzęsienie ziemi? Jeśli tak, to z jakim wyprzedzeniem? I czy trzęsienie ziemi można zatrzymać? Zobacz więcej na temat: Artur Wolski trzęsienia ziemi Turcja Syria
Choroby nowotworowe kiedyś i dziś. Niezwykłe odkrycie W archiwach Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie naukowcy odnaleźli 90-letnie próbki nowotworów. Dzięki analizie molekularnej i tworzeniu profili genetycznych mogą oni badać wpływ stylu życia na ryzyko zachorowania na raka. Zobacz więcej na temat: Artur Wolski onkologia nowotwory Narodowy Instytut Onkologii medycyna
Biomateriały do regeneracji kości w wersji wege? Nowatorski projekt Nowoczesne biomateriały do regeneracji kości w wersji wege to projekt, który pozwolił na stworzenie materiałów do inżynierii kostnej dzięki zastosowaniu metod, które wykluczają eksperymenty na zwierzętach. Zobacz więcej na temat: Krzysztof Michalski społeczeństwo kości medycyna
Innowacyjne polskie technologie. Czy można przetworzyć odpady w leki? W ubiegłym roku w prestiżowym magazynie Nature ukazała się publikacja, w której polscy badacze przedstawili sposób na projektowanie i przetwarzanie odpadów w cząsteczki terapeutyczne. W jaki sposób można wykorzystać - często szkodliwe - odpady chemiczne do projektowania leków? Zobacz więcej na temat: Krzysztof Michalski medycyna zdrowie społeczeństwo
Szczepionki na nowotwory. Marzenia czy rzeczywistość? Prof. Natalia Marek-Trzonkowska - dyrektor Międzynarodowego Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi – centrum MAB – na Uniwersytecie Gdańskim - opowiadała w audycji o pracach nad nowymi terapiami przeciwnowotworowymi i o możliwościach wykorzystania immunoterapii w leczeniu nowotworów. Zobacz więcej na temat: Krzysztof Michalski nowotwory szczepionka medycyna zdrowie badania rak płuca społeczeństwo
Nauka i nasza codzienność. Czego możemy oczekiwać w 2023 roku? Zakończony niedawno 2022 rok przyniósł wiele odkryć i osiągnięć w dziedzinie nauki. Czego możemy oczekiwać od naukowców w ciągu najbliższych 12 miesięcy? I jakie działania lub odkrycia mogą zmienić naszą codzienność bądź, co ważniejsze, nasze środowisko? Zobacz więcej na temat: Roman Czejarek ekologia odkrycia i ciekawostki
"Drzewo początków życia". Jak rodziło się życie na Ziemi Polscy badacze opracowali program, który wskazał zbiór reakcji chemicznych i związki chemiczne biorące udział w powstaniu życia we wczesnej fazie istnienia naszej planety. Wyniki badań polskich uczonych zostały opublikowane w prestiżowym piśmie "Science". Zobacz więcej na temat: Krzysztof Michalski sztuczna inteligencja