Polskie Radio
Section05

historia Polski

Ze Lwowa do Wilanowa i Gdańska. Peregrynacje pomnika Jana III Sobieskiego

Monument przedstawiający jednego z najsłynniejszych polskich królów odsłonięto we Lwowie 20 listopada 1898 roku. Tam pomnik stał do 1945 roku, następnie przez kilkanaście lat znajdował się w Warszawie. I chociaż już od ponad pół wieku można go podziwiać w Trójmieście, do dziś nie wiadomo, dlaczego monument trafił akurat na Pomorze. 
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA pomniki Jan III Sobieski królowie Polski Lwów Gdańsk

Historia Warszawy. Pomnik Adama Mickiewicza, który powstał przy "pomocy" Hermanna Göringa

- Ktoś tak mały i niepotrzebny światu jak Göring, zrobił raz w życiu coś dobrego. Przysłużył się temu, że pan Adam znowu stoi, i możemy mu się przyglądać - mówił Paweł Sołtys, autor książki "Sierpień". Gość Dwójki zebrał w niej swoje obserwacje ze spacerów po Warszawie i poznawania jej historii. Efektem tej podróży są różne ciekawostki, jak choćby "udział" Hermanna Göringa w odbudowie pomnika Adama Mickiewicza.
Zobacz więcej na temat:  Dwójka proza literatura Dorota Gacek Warszawa Paweł Sołtys

Przeszłość i pamięć w historii mówionej. Świadectwa wydarzeń XX i XXI wieku

Historią mówioną, czyli nagrywaniem świadków historii zajmują się między innymi uczeni, studenci, także instytucje takie jak archiwa i muzea. Badania nad pamięcią, emocjami, doświadczaniem i przeszłością stały się obecnie dyscypliną akademicką. - Polega na praktyce rejestrowania opowieści wspomnień, nagrywania audio albo wideo - wyjaśnia Marcin Jarząbek. 
Zobacz więcej na temat:  Katarzyna Jankowska – PODCAST Katarzyna Jankowska

Do Nowego Jorku najszybciej przez podwarszawskie bagna. 101 lat Radiostacji Babice

To była jedna z największych inwestycji II Rzeczpospolitej. Dziesięć monumentalnych wież było widać z każdego niemal miejsca w Warszawie. Radiostacja została zniszczona przez Niemców w 1945 roku, jednak po drugiej stronie Bałtyku do dziś działa jej bliźniaczka. A wszystko zaczęło się od jej starszej siostry, górującej swego czasu nad amerykańską wyspą Long Island.
Zobacz więcej na temat:  Babice HISTORIA Warszawa telegraf radio Polskie Radio Polskie Radio dla Zagranicy

Profesor Lucjan Rydel. Lekarz krakowskich "ócz", wymyślacz słów, zatroskany tata Lutka

Był taki czas w Krakowie, że chodziło po nim dwóch Lucjanów Rydlów. Pierwszy z nich, sławny okulista, był ojcem drugiego, przyszłego sławnego poety. Postać drugiego już niebawem przyćmiła pamięć o pierwszym. A przecież to starszy Lucjan Rydel sprawił, choć trochę wbrew sobie, że jego syn został artystą.
Zobacz więcej na temat:  Lucjan Rydel HISTORIA Kraków medycyna lekarz Uniwersytet Jagielloński Wiedeń

"Apaszem Stasiek był...". Skąd wziął się uliczny folklor II RP?

"Apaszem Stasiek był w krąg znały go ulice. W spelunkach tam, gdzie podłe życie wre". A może "U Grubego Jozka, przy ulycy gnojnej, zebrał się ferajny kwiat"? W "Odrodzona-nieznana" mówimy o tym, skąd naprawdę wziął się uliczny folklor, czyli jak zawodowi muzycy dali repertuar podwórkowym orkiestrom.
Zobacz więcej na temat:  Grzegorz Kalinowski II RP muzyka uliczna Michał Pieńkowski Łukasz Garlicki Alex Kłoś Stanisław Grzesiuk Stanisław Wielanek

Leopold Buczkowski. Pisarz, dla którego powieść była dywersją w kulturze

- Buczkowski w swojej twórczości pokazywał literaturę wyzwoloną, która nie da się podzielić na wiersz, powieść, opowiadanie, nowelę, dramat. On te wszystkie granice zacierał. Żywioły epicki, liryczny i dramatyczny stanowiły u niego całość - tak o wyjątkowym twórcy mówił w audycji Polskiego Radia pisarz Wiesław Myśliwski. 
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA literatura II wojna światowa PRL Kresy

Polsko-niemiecki traktat graniczny. Dokument, na który Polska czekała 45 lat

- Oto w sposób pokojowy Polacy i Niemcy usuwają źródła historycznych konfliktów i zamykają okres, w którym problem granicy dzielił nasze kraje, był dla nas Polaków źródłem obaw i poczucia zagrożenia – powiedział 14 listopada 1990 roku ówczesny premier Rzeczpospolitej Tadeusz Mazowiecki. 
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Niemcy lata 90 Hans-Dietrich Genscher Krzysztof Skubiszewski POLSKA Rzeczpospolita

Na cmentarzu wojskowym w Białymstoku IPN odnalazł szkielet kolejnej osoby

Szczątki odkryto podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Na białostockim cmentarzu znajdują się jamy grobowe ze zbiorowymi pochówkami, prawdopodobnie ofiar terroru komunistycznego. Znaleziono dotąd kości 10 osób.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Instytut Pamięci Narodowej IPN Krzysztof Szwagrzyk komunizm służba bezpieczeństwa śmierć ekshumacja reżim PRL Białystok

Mało brakowało, a zostałby… organistą. 100 lat temu Władysław Reymont otrzymał Literacką Nagrodę Nobla

- Nieznany wczoraj i lekceważony nawet przez rodaków, dzisiaj muszę przybierać pozę i twarz sławnego człowieka. Czy to nie warte śmiechu? Stałem się od razu dumą swojego narodu. Rodacy gotowi jeszcze czytać moje książki! - napisał Władysław Reymont po otrzymaniu Nagrody Nobla. Prestiżowe wyróżnienie przyznano mu 100 lat temu. 
Zobacz więcej na temat:  Władysław Reymont Dwójka nagroda Nobla literatura literatura polska

"Nuż w bżuhu". Wielki skandal kulturalny, polityczny i ortograficzny

103 lata temu po tej publikacji prasa okrzyknęła futurystów "fanatykami ludożerstwa i apostołami zboczeń", niszczącymi polszczyznę i wprowadzającymi bolszewizm. Pod naciskiem opinii publicznej cenzura zatrzymała cały nakład jednodniówki "Nuż w bżuhu", choć zaledwie miesiąc wcześniej wydała pozwolenie na jej druk.
Zobacz więcej na temat:  futuryzm literatura Dwudziestolecie międzywojenne książki poezja wiersze Anatol Stern proza Bruno Jasieński Aleksander Wat Tytus Czyżewski Stanisław Młodożeniec KULTURA cenzura Ministerstwo Spraw Wewnętrznych